ગુજરાતના ઔધોગીક એકમોમાં થયેલ વિસ્ફોટો

ગુજરાત રાજ્યમાં ઔદ્યોગો વધુ હોવાને લઇ રાસાયણિક અને ઔદ્યોગિક જોખમો ની સંભાવના વધુ છે. દેશના કુલ મોટા અકસ્માત સંકટ (એમ.એ.એચ) વાળા એકમો માં 35% વાપી, હજીરા, અંકલેશ્વર, દહેજ માં સ્થિત છે.

ઔધોગીક એકમોમાં થયેલ અકસ્મતો પર એક નજર

ન્યુઝ ડેસ્કઃ ગુજરાત રાજ્યમાં ઔદ્યોગો વધુ હોવાને લઇ રાસાયણિક અને ઔદ્યોગિક જોખમો ની સંભાવના વધુ છે. દેશના કુલ મોટા અકસ્માત સંકટ (એમ.એ.એચ) વાળા એકમો માં 35% વાપી, હજીરા, અંકલેશ્વર, દહેજ માં સ્થિત છે.

અમદાવાદ થી વાપી સુધી ના 400 કિલોમીટરના પટને "ગોલ્ડન કોરિડોર" તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.

ગુજરાતમાં હાઇડ્રોકાર્બન પ્રક્રિયા/ શુદ્ધિકરણ ઉત્પાદનો, પેટ્રોકેમિકલ્સ-પોલિમર અને માનવસર્જિત તંતુઓ, ખાતરો, આરોગ્ય સંભાળ ઉત્પાદનો, વનસ્પતિ સંરક્ષણ રસાયણો, રંગ, રંગદ્રવ્યો અને મધ્યસ્થીઓ, સરસ રસાયણો, સરફેસ કોટિંગ ઉત્પાદનો, મીઠું અને મીઠા આધારિત ઉત્પાદનો, સિરામિક્સ, ગ્લાસ, સિમેન્ટ, વનસ્પતિ તેલ, ચરબી અને ડિટરજન્ટ સહિત લગભગ રાસાયણિક પ્રક્રિયા ના ઉદ્યોગ ની લગભગ સમગ્ર શ્રેણી અસ્તિત્વ માં છે.

રાજ્ય સરકાર ના શ્રમ અને રોજગાર મંત્રાલય હેઠળ નિયામક ઔદ્યોગિક સલામતી અને આરોગ્ય (ડી.આઈ.એસ.એચ) ની કચેરી અનુસાર, સમગ્ર ગુજરાતમાં જાન્યુઆરી થી જુલાઈ 2020 દરમિયાન કુલ 89 ઔદ્યોગિક અકસ્માતો થયા હતા, જેમાં 130 કામદારો મૃત્યુ પામ્યા હતા.

જ્યારે લોકડાઉન પછી ઉદ્યોગો ફરી ખુલી રહ્યા હતા, તે વખતે એપ્રિલ થી જુલાઈ દરમિયાન 51 અકસ્માતો બન્યા હતા, જેમાં 74 કામદારોનાં મોત નીપજ્યાં હતાં. (ઔગસ્ટ 2020 મુજબ)

જીવલેણ ઔદ્યોગિક અકસ્માતો પર એક નજર

વર્ષ	જીવલેણ ઔદ્યોગિક અકસ્માતો
2019	188
2018	236
2017	230

તાજેતરમાં બનેલ જીવલેણ ઔદ્યોગિક અકસ્માતો સંક્ષિત્પતમાં

• 03.06.2020: દહેજ બંદર માં યશસ્વી રસાયણ પ્રા.લિ.ના પ્લાન્ટ માં કેમિકલ ફેક્ટરીમાં થયેલા વિસ્ફોટ પછી ભારે આગ ભભૂકી ઉઠતાં 10 લોકોનાં મોત નીપજ્યાં હતાં.
• 11.06.2020: અંકલેશ્વર માં ગુજરાત ઔદ્યોગિક વિકાસ નિગમ (જી.આઇ.ડી.સી) ની કેમિકલ એસ્ટેટમાં ફેક્ટરીમાં થયેલા વિસ્ફોટ માં એક વ્યક્તિનું મોત અને પાંચ અન્ય ઘાયલ થયા હતા. ભરૂચના મુખ્ય મથક હેમાની ઇન્ડસ્ટ્રીઝ લિમિટેડના એકમ ખાતે બ્લાસ્ટ થયો હતો, જે કૃષિ રસાયણો, જંતુનાશક સ્પ્રેઅર્સ અને જંતુનાશક દવાઓનું ઉત્પાદન કરે છે.
• 27.06.2020: આણંદના ખંભાત તાલુકા ના કલામસર ગામે કેમિકલ ફેક્ટરી માં મોટી આગ ભભૂકી ઉઠી હતી. આગને કારણે રાતના સમયે કોઈ જાનહાનિ કે ઈજા થઈ નથી. આગનું કારણ શોર્ટ સર્કિટ હોવાની આશંકા છે અને આગ ને કારણે કંપનીને અંદાજિત નુકસાન 15 કરોડ રૂપિયા થી વધુનું છે.
• 27.05.2019: ગુજરાત ના સાણંદમાં ઔદ્યોગિક વસાહત માં કેમિકલ ફેક્ટરી માં ભારે આગ લાગી હતી, પરંતુ આ ઘટના માં કોઈને ઈજા થઈ નથી.