- જગન્નાથ પુરીમાં ‘નીલાદ્રી બીજે’ વિધિ
- રથયાત્રાનું વિધિવત સમાપન કરતી વિધિ
- માતા મહાલક્ષ્મીજીના રીસામણાં સાથે સંકળાઇ છે વિધિ
પુરી: ભગવાન જગન્નાથ અને તેમના ભાઈબહેનોએ વાર્ષિક મુસાફરી શરૂ કર્યાના બાર દિવસ પછી રથયાત્રાનું સમાપન કરતાં ( Jagannathji Rathyatra ) તેઓ નીલાદ્રી બીજે વિધિ સાથે જગન્નાથ મંદિરના ગર્ભગૃહમાં પાછાં સ્થાપિત થશે. ગોતી પહાંડીની શોભાયાત્રામાં દેવતાઓના એક પછી એક રથ મંદિરમાં આવી જાય તે પછી જ બધાં દેવતા ગર્ભગૃહમાં રત્ન સિંહાસન પર બેસે છે. મુખ્ય મંદિરમાં પ્રવેશતા પહેલાં ભગવાન જગન્નાથ અને માતા મહાલક્ષ્મીના સેવકો વચ્ચે પરંપરાગત વિધિ મુખ્ય દ્વાર પર રાખવામાં આવી હતી. જેને મંદિરના 'જયાવિજયા દ્વાર' તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. ભગવાન જગન્નાથના ( Jagannathji Rathyatra ) પત્ની મહાલક્ષ્મી ગુસ્સામાં હોય છે કારણ કે તેઓ મુખ્ય મંદિરમાં રહી ગયાં હોય છે અને તેમને ભગવાન જગન્નાથજી ગુંડીચા મંદિરની યાત્રામાં લઈ ગયાં નથી.
માતા મહાલક્ષ્મી ( Mahalakshmi ) ભગવાન જગન્નાથને ( Lord Jagannath )અંદર આવતાં અટકાવવા મંદિરનો દરવાજો બંધ કરે છે અને ભગવાન બલભદ્ર, દેવી સુભદ્રા અને ભગવાન સુદર્શનને જ મંદિરમાં પ્રવેશ આપે છે. મહાલક્ષ્મીને મનાવવા અને મંદિરમાં પ્રવેશ મેળવવા માટે ભગવાન જગન્નાથ નવા કપડાં અને રસગુલ્લા ભેટ આપી માફ કરવા વિનંતી કરે છે. લાંબી વાતચીત કર્યા પછી આખરે મહાલક્ષ્મીજી માને છે અને મંદિરનો દરવાજો ખોલેીનેે ભગવાન જગન્નાથને અંદર પ્રવેશ આપે છે. દૈવી દંપતિનું સમાધાન મીઠાઈ સાથે થાય છે. તે પછી જગન્નાથને મહાલક્ષ્મીની બાજુમાં બેસાડવામાં આવે છે જ્યાં પુનઃમિલનની ધાર્મિક વિધિ કરવામાં આવે છે અને અંતે ભગવાન જગન્નાથ રત્ન સિંહાસન પર બિરાજમાન થઈને ભાઈ બલભદ્ર અને બહેન સુભદ્રા સાથે ફરી જોડાય છે.
નીલાદ્રિ બીજે સમાપન વિધિ છે જે વાર્ષિક રથયાત્રા ઉત્સવના સમાપનને ચિહ્નિત કરે છે.