છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં, માત્ર કોરોનાવાયરસ જ નહીં, પરંતુ અન્ય ઘણી બિમારીઓએ લોકોને સ્વાસ્થ્ય અને આહાર પ્રત્યે વધુ જાગૃત બનાવ્યા છે. પરિણામે આજકાલ મોટાભાગના લોકો આવા આહાર અથવા પીણાંને વધુ પ્રાધાન્ય આપે છે જે આપણા સ્વાસ્થ્ય માટે ફાયદાકારક છે અને આપણા શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિમાં વધારો કરે છે. ઉનાળાની ઋતુ (summer health tips) હોવાથી લોકો આરોગ્યપ્રદ ખોરાક અને પીણાંની સાથે આવા આહારને પ્રાધાન્ય આપે છે, જે ઉનાળામાં કુદરતી રીતે શરીરને ઠંડુ કરવાનું કાર્ય કરે છે.
ઉનાળાની ઋતુમાં શરીરને કુદરતી ઠંડક પ્રદાન કરે છે :તુલસીના બીજ જેને સબજા તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે આહારની આ શ્રેણીમાં સામેલ છે, જે આરોગ્ય જાળવવા ઉપરાંત, ઉનાળાની ઋતુમાં શરીરને કુદરતી ઠંડક પણ પ્રદાન કરે છે. નોંધનીય છે કે સબજા જેને મીઠી તુલસીના બીજ અથવા તુકમલંગા તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે તુલસીની ચોક્કસ પ્રજાતિના છોડમાંથી આવે છે.
આ પણ વાંચો:curry leaves Benefits: મીઠો લીમડો ફાયદાઓનો ખજાનો છે
સબજાના પોષક તત્વો :દરેક વ્યક્તિ જાણે છે કે તુલસી આપણા સ્વાસ્થ્ય માટે કેટલી ફાયદાકારક છે. તેવી જ રીતે સબજા પણ પોષક તત્વો અને ઔષધીય ગુણોનો ભંડાર છે. પ્રોટીન, ફાઈબર, વિટામીન-એ અને વિટામીન-કે સહિત અન્ય ઘણા પોષક તત્ત્વો અને ઔષધીય ગુણો સબજામાં જોવા મળે છે. જેમાં અન્ય વિટામીન, મિનરલ્સ, આયર્ન, મેગ્નેશિયમ, કાર્બોહાઈડ્રેટ્સ, પોટેશિયમ, ફોલિક એસિડ, ઓમેગા 3 ફેટી એસિડ, ફાઈબર અને એન્ટીઑકિસડન્ટનો સમાવેશ થાય છે. જે આપણને બીમારીઓથી તો દૂર રાખે છે સાથે સાથે અનેક સમસ્યાઓથી પણ બચાવે છે.
સબજાના ફાયદા :ઉત્તરાખંડના BAMS (આયુર્વેદ) ડૉક્ટર ડૉ. રાજેશ્વર સિંહ કાલા કહે છે કે, સબજાના બીજ ઠંડકની અસર કરે છે. તેથી ઉનાળાની ઋતુમાં તેનું સેવન ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. તે કહે છે કે સબજાના બીજ હંમેશા પલાળ્યા પછી ખાવા જોઈએ. પાણીમાં અથવા દૂધમાં પલાળીને સબજાના બીજનું સેવન કરવાથી શરીરને અનેક રીતે ફાયદો થાય છે. ઉદાહરણ તરીકે, દૂધમાં સબજાના બીજને ભેળવીને તેનું સેવન કરવાથી પેટ અને પાચનને લગતી ઘણી સમસ્યાઓમાં સુધારો થાય છે. આ સિવાય સબજા શરીરને ઘણી રીતે ફાયદો કરે છે.
- સબજાના બીજમાં ફાઈબર ભરપૂર માત્રામાં જોવા મળે છે. આ સાથે જ્યારે તેને થોડીવાર પાણીમાં પલાળીને રાખવામાં આવે છે, ત્યારે તેમાંથી આવા ઉત્સેચકો નીકળે છે જે પાચન તંત્ર માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક હોય છે. તેથી પલાળેલા સબજાના બીજનું સેવન પાચનતંત્રને સુધારવાની સાથે વજન ઘટાડવામાં મદદ કરે છે.
- સબજામાં એવા ઘણા તત્વો જોવા મળે છે જે આપણી માનસિક સ્થિતિ જેમ કે તણાવ, હતાશા, થાક અને માઈગ્રેનમાં પણ રાહત આપે છે. નિષ્ણાતો કહે છે કે સબજાના બીજનું સેવન આપણા શરીરમાં "કોર્ટિસોલ" નામના સ્ટ્રેસ હોર્મોનને ઘટાડે છે.
- જનરલ સાયન્સ ઑફ ફૂડ એન્ડ ન્યુટ્રિશનમાં પ્રકાશિત એક સંશોધન મુજબ, તુલસીના બીજમાં જોવા મળતું સંયોજન એથેરોસ્ક્લેરોસિસ માટે રક્ત વાહિનીઓમાંથી પ્લાકને દૂર કરવામાં મદદ કરે છે. જેના કારણે હૃદય પરનો તણાવ ઓછો થાય છે, કોલેસ્ટ્રોલ કંટ્રોલ થાય છે સાથે જ હાર્ટ એટેક અને સ્ટ્રોકનો ખતરો પણ ઓછો થાય છે.
- સબજાના પલાળેલા બીજનું સેવન કરવાથી શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધે છે. જેના કારણે માત્ર શરદી, શરદી અને ઉધરસ જેવા ઈન્ફેક્શનથી જ નહી પરંતુ અન્ય ઘણી બીમારીઓમાં પણ રાહત મળે છે.
- સબજાના બીજમાં એન્ટીઓક્સીડેન્ટ ભરપૂર માત્રામાં જોવા મળે છે, તેથી તેના બીજનું સેવન કરવાથી શરીરના ઘણા હાનિકારક ઝેરી તત્વો શરીરમાંથી બહાર નીકળી જાય છે. જેના સકારાત્મક ફાયદા સ્વાસ્થ્યની સાથે-સાથે સુંદરતા બંને પર જોવા મળે છે, ખાસ કરીને ત્વચા અને વાળ પર.
- સબજાના બીજ શરીરમાં બ્લડ શુગર લેવલને નિયંત્રિત કરવામાં પણ મદદરૂપ થઈ શકે છે.
આ પણ વાંચો:Badam Milk Benefits: જાણો બદામ અને દુધના સેવનથી થતા ફાયદા વિશે
કેવી રીતે કરવો સબજાનો ઉપયોગ :દિલ્હી સ્થિત ન્યુટ્રિશનિસ્ટ ડૉ. દિવ્યા શર્મા કહે છે કે સબજાના બીજનું સેવન કરવું ખૂબ જ જરૂરી છે કે તેને ઉપયોગ કરતા પહેલા ઓછામાં ઓછા 20 થી 30 મિનિટ સુધી ઠંડા અથવા ગરમ પાણીમાં પલાળીને રાખવા જોઈએ. દરરોજ કોઈપણ માધ્યમમાં પલાળેલા 2 ચમચી સબજાના બીજનું સેવન કરવું સ્વાસ્થ્ય માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. સબજાના બીજનો ઉપયોગ શરબત, જ્યુસ, લેમોનેડ, ફ્રુટ શેક, સ્મૂધી, આઈસ્ક્રીમ, કુલ્ફી, સલાડ અથવા દહીંમાં મિક્સ કરીને કરી શકાય છે.
