નવી દિલ્હીઃ નૃપેન્દ્ર મિશ્રાએ એએનઆઈને આપેલા એક્સક્લુઝિવ ઈન્ટરવ્યુમાં કહ્યું કે, પીએમ મોદી 2000 રૂપિયાની નોટની તરફેણમાં બિલકુલ નથી. પરંતુ નોટબંધી મર્યાદિત સમયમાં થવાની હોવાથી તેણે અનિચ્છાએ તેની પરવાનગી આપી. PMએ ક્યારેય 2000 રૂપિયાની નોટને ગરીબની નોટ નથી ગણી, તેઓ જાણતા હતા કે, 2000 રૂપિયાની નોટમાં ટ્રાન્ઝેક્શન વેલ્યુ કરતાં વધુ હોર્ડિંગ હશે.તેમણે કહ્યું કે, PM મોદી દેશની બહાર નોટ છાપવાના પક્ષમાં નથી.
મિશ્રાએ જણાવ્યું હતું કે નવેમ્બર 2016માં નોટબંધીની કવાયત દરમિયાન એવું નક્કી કરવામાં આવ્યું હતું કે, નોટબંધી કરાયેલી નોટો (રૂ. 500 અને રૂ. 1000) એક નિર્ધારિત સમયની અંદર નવી નોટોથી બદલવાની રહેશે. ચલણમાંથી બહાર આવેલી નોટો જમા કરાવવાની હતી અને નવી નોટો હતી. લાવવામાં આવે તો નવી નોટો છાપવાની ક્ષમતા ઓછી હતી અને 2000 રૂપિયાની નોટ લાવવાનો વિકલ્પ હતો. કાર્યકારી ટીમે પ્રસ્તાવ મૂક્યો કે, મર્યાદિત સમયને ધ્યાનમાં રાખીને 2000 રૂપિયાની નોટો છાપવી પડશે. વડાપ્રધાન જરાય ઉત્સાહી ન હતા.
તેમણે કહ્યું કેપીએમ મોદીને લાગે છે કે, કાળા નાણા પર કાર્યવાહી કરવાનો પ્રયાસ છે અને જો મોટી નોટો આવશે તો સંગ્રહ કરવાની ક્ષમતા વધી જશે.જ્યારે તેમને નોટ છાપવાની ક્ષમતા વિશે જણાવવામાં આવ્યું અને કહ્યું કે, જો બે-ત્રણ શિફ્ટ થાય તો પણ , લક્ષ્ય સિદ્ધ કરી શકાતું નથી. મર્યાદિત સમય માટે 2000 રૂપિયાની નોટ છાપવાનો એકમાત્ર વિકલ્પ બચ્યો હતો. વડા પ્રધાન, સૈદ્ધાંતિક રીતે, તેની વિરુદ્ધ હતા, પરંતુ વ્યવહારિક વિચારણા માટે, તેઓ અનિચ્છાએ સંમત થયા. તેમના મનમાં કોઈ શંકા ન હતી કે, ભવિષ્યમાં પૂરતી ક્ષમતા હોય ત્યારે રૂ. 2000ની નોટ બંધ કરી દેવી જોઈએ. તેમણે કહ્યું, “તમે જોયું હશે કે, 2018થી રૂ. 2000ની નોટો છાપવામાં આવી રહી ન હતી.” આરબીઆઈએ હવે જાહેરાત કરી છે કે, રૂપિયા 2000 નોટ ચલણમાંથી પાછી ખેંચી લેવામાં આવી રહી છે અને લોકો તેને 30 સપ્ટેમ્બર સુધી બેંકની શાખાઓમાં બદલી શકશે.
મિશ્રાએ કહ્યું કેપીએમને સમજાયું કે, 2000 રૂપિયા સામાન્ય માણસ માટે નથી અને જો તે બેંકોમાં જમા ન થાય તો ક્યાંક સંગ્રહખોરીમાં યોગદાન આપી શકે છે. તેમણે કહ્યું કે, સરકાર કાળા નાણા સામેની લડાઈમાં વ્યસ્ત છે. આરબીઆઈએ એમ પણ કહ્યું છે કે, નવેમ્બર 2016માં રૂ. 2000 મૂલ્યની બેન્ક નોટો રજૂ કરવામાં આવી હતી, મુખ્યત્વે તે સમયે ચલણમાં રહેલી તમામ રૂ. 500 અને રૂ. 1000ની નોટોને બદલવા માટે. રૂ. 2000 ની કાનૂની ટેન્ડર સ્થિતિ પાછી ખેંચી લીધા પછી અર્થતંત્રની ચલણની આવશ્યકતા. અન્ય મૂલ્યોની નોટો પૂરતી માત્રામાં ઉપલબ્ધ થયા પછી રૂ. 2000 ની નોટ રજૂ કરવાનો હેતુ પૂરો થયો. તેથી, પાછળથી 2018-19માં 2000 રૂપિયાની નોટોનું પ્રિન્ટિંગ બંધ કરવામાં આવ્યું હતું. ચલણમાં રહેલી આ રૂ. 2000ની નોટોની કુલ કિંમત 31 માર્ચ, 2018ના રોજ રૂ. 6.73 લાખ કરોડથી ઘટીને રૂ. 3.62 લાખ કરોડ થઈ ગઈ છે, જે 31 માર્ચ, 2023ના રોજ ચલણમાં રહેલી નોટોના માત્ર 10.8 ટકા છે.
2000 મૂલ્યની ચલણી નોટો પાછી ખેંચી લેવાનો નિર્ણય:ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI) એ શુક્રવારે ચલણમાંથી રૂ. 2000 મૂલ્યની ચલણી નોટો પાછી ખેંચી લેવાનો નિર્ણય કર્યો, પરંતુ કહ્યું કે, તેઓ કાનૂની ટેન્ડર તરીકે ચાલુ રહેશે. આરબીઆઈએ બેંકોને તાત્કાલિક અસરથી રૂ. 2000ની નોટો આપવાનું બંધ કરવાની સલાહ આપી હતી. જો કે, આરબીઆઈએ કહ્યું કે, નાગરિકો 30 સપ્ટેમ્બર, 2023 સુધી કોઈપણ બેંક શાખામાં તેમના બેંક ખાતામાં રૂ. 2000ની નોટ જમા કરાવી શકશે અને/અથવા કન્વર્ટ કરી શકશે. 23 મે, 2023 થી, કોઈપણ બેંકમાં રૂ. 2000ની નોટોને અન્ય મૂલ્યની નોટોમાં બદલવાની મર્યાદા એક સમયે રૂપિયા 20,000 સુધી વધારી શકાય છે.
- History of Demonetisation: 2000 રૂપિયાની નોટ પર પ્રતિબંધથી નોટબંધીની યાદો તાજી થઈ, જાણો આ પહેલા ક્યારે અને કેટલા નિર્ણયો લેવામાં આવ્યા હતા
- BBC Documentrary: દિલ્હી હાઈકોર્ટે ગુજરાત રમખાણો પરની ડોક્યુમેન્ટ્રી અંગે BBCને સમન્સ પાઠવ્યું
- રૂપિયા 2000ની નોટ પરના નિર્ણય બાદ શક્તિકાંત દાસે કહ્યું, બદલવા માટે પૂરતો સમય છે
