દિલ્હી માથે તોળાતું વીજ સંકટ, જાણો કેજરીવાલ સરકાર અને કેન્દ્રએ અલગ-અલગ દાવાઓ કરતા શું કહ્યું

દેશ પર અત્યારે વીજળી સંકટ (Power crisis)નો ખતરો મંડરાઈ રહ્યો છે. મોટાભાગના પાવર પ્લાન્ટ્સ (Power Plants)માં 1થી 2 દિવસનો જ સ્ટોક બચ્યો હોવાનું કહેવામાં આવી રહ્યું છે. પંજાબમાં (Power crisis In Punjab) વીજ પર કાપ મૂકવામાં આવી રહ્યો છે, ત્યારે દિલ્હી (Power crisis In Delhi)ને પણ 55 ટકા સપ્લાય જ મળી રહ્યો છે. બીજી તરફ કેન્દ્ર સરકારે કોલસાની તંગીની વાત ફગાવી છે અને કહ્યું છે કે આપણી પાસે 4.5 દિવસનો કોલસાનો સ્ટોક છે. જો કે પહેલા 17 દિવસનો સ્ટોક હતો.

• દેશમાં ઘેરાતુ વીજળી સંકટ, પંજાબમાં વીજળી પર કાપ
• કોલસાની તંગીના કારણે દિલ્હીમાં પણ પ્લાન્ટ્સ બંધ થવાની શક્યતા
• મોટાભાગના પ્લાન્ટ્સમાં 1થી 2 દિવસનો જ સ્ટોક

દિલ્હી: ભારતમાં વીજળીનું સંકટ (Power crisis In India) વધવાની શક્યતા છે. દેશના અનેક પાવર પ્લાન્ટ (Power Plants) કોલસાની તંગીના કારણે બંધ થઈ ગયા છે. મહારાષ્ટ્ર (Power Crises In Maharashtra)માં લોકોને વીજળીનો ઓછો વપરાશ કરવાની અપીલ કરવામાં આવી રહી છે. તો પંજાબ (Power Crises In Punjab)માં 3 કલાક વીજળી પર કાપ મૂકવામાં આવી રહ્યો છે. આ દરમિયાન રાજધાની દિલ્હીમાં પણ વીજળીનું સંકટ વધતું જઈ રહ્યું છે. કોલસાની તંગીના કારણે દિલ્હીમાં પણ પ્લાન્ટ બંધ થવાની વાત કહેવામાં આવી રહી છે.

મોટાભાગના પ્લાન્ટમાં 1થી 2 દિવસનો સ્ટોક

દિલ્હી સરકારના ઊર્જા પ્રધાન સત્યેન્દ્ર જૈને જણાવ્યું કે, કોઈપણ પાવર પ્લાન્ટમાં કોલસાનો સ્ટોક કોઈપણ સ્થિતિમાં 15 દિવસથી ઓછો ન હોવો જોઇએ, જ્યારે હકીકત એ છે કે મોટાભાગના પ્લાન્ટમાં 1થી 2 દિવસનો સ્ટોક બચ્યો છે. NTPC જે સૌથી વધારે વીજળી બનાવે છે આજે તેના સૌથી વધારે પ્લાન્ટ 55 ટકા કેપિસિટી પર ચાલી રહ્યા છે. થર્મલ પાવર પ્લાન્ટ્સમાં કોલસાની મોટી સમસ્યા છે, ત્યારે જ ઉત્તર પ્રદેશના મુખ્યપ્રધાને વડાપ્રધાનને પત્ર લખ્યો છે કે, પંજાબમાં વીજળી કટ થઈ રહી છે, વીજળીની સમસ્યા છે તે માનવું જોઇએ.

કેન્દ્રના NTPC પ્લાન્ટ્સથી દિલ્હીને ફક્ત 55 ટકા જ સપ્લાય મળી રહ્યો છે

સત્યેન્દ્ર જૈને દાવો કર્યો છે કે, દિલ્હીની પીક ડિમાન્ડ અત્યારે 7,400 મેગાવોટ પર ગઈ હતી, કાલે પીક ડિમાન્ડ 4,562 મેગાવોટ હતી. તેમ છતાં સંપૂર્ણ સપ્લાય નથી મળી રહ્યો. તેમણે કહ્યું કે, કેન્દ્રના NTPC પ્લાન્ટ્સથી દિલ્હીને લગભગ 4 હજાર મેગાવોટનો સપ્લાય મળે છે. હજુ આમાં ફક્ત 55 ટકા સપ્લાય જ મળી રહ્યો છે. કમીને પૂર્ણ કરવા માટે દિલ્હીના ત્રણેય ગેસ પ્લાન્ટ્સ ચલાવવામાં આવી રહ્યા છે.

દિલ્હીનું NTPC સાથે 3.5થી 4 હજાર મેગાવોટનું એગ્રીમેન્ટ

સત્યેન્દ્ર જૈને જણાવ્યું કે, દિલ્હીનો કોલસાથી ચાલનારો પોતાનો પ્લાન્ટ નથી. અહીં 3 હાઇડ્રોઇલેક્ટ્રિક પ્લાન્ટ છે જે ગેસ પર ચાલે છે. આ ત્રણેયની કેપિસિટી રોજના 1900 મેગાવોટની છે, પરંતુ હજુ 1300 મેગાવોટ પ્રોડક્શન જ થઈ રહ્યું છે. તેમણે જણાવ્યું કે, વીજળી માટે દિલ્હી કેન્દ્ર પર નિર્ભર છે, આ કારણે પરચેજ એગ્રીમેન્ટ હેઠળ દિલ્હી NTPCના પ્લાન્ટથી ખરીદે છે જે બીજા રાજ્યોમાં છે. તેમણે જણાવ્યું કે, દિલ્હીનું NTPC સાથે 3.5થી 4 હજાર મેગાવોટનું એગ્રીમેન્ટ છે. ભલે NTPCના આ પ્લાન્ટ દિલ્હીમાં નથી, પરંતુ એગ્રીમેન્ટ પ્રમાણે વીજળી લેવી અમારો હક છે, આ કારણે અમે પ્લાન્ટ્સમાં કોલસાના પુરવઠામાં વિક્ષેપ પર પ્રશ્નો ઉઠાવી રહ્યા છીએ.

ગેસ પર નિર્ભરતા વધી

કોલસાની તંગીના કારણે વીજળીની જરૂરિયાતોને પૂર્ણ કરવા માટે ગેસ પર નિર્ભરતા વધી રહી છે, પરંતુ ગેસની તંગીની વાત પણ કહેવામાં આવી રહી છે. 9 ઑક્ટોબરના મુખ્યપ્રધાન અરવિંદ કેજરીવાલે વડાપ્રધાન મોદીને પત્ર લખ્યો હતો. તેમણે થર્મલ પાવર પ્લાન્ટમાં કોલસાની તંગી અને કોલસાના વર્તમાન સ્ટોકની જાણકારી આપી. સાથે જ કહ્યું કે, આ સ્થિતિમાં ગેસ આધારિત પાવર પ્લાન્ટ પર નિર્ભરતા વધી છે, પરંતુ એટલો ગેસ નથી કે પાવર પ્લાન્ટ પોતાની સંપૂર્ણ ક્ષમતા પર ચાલી શકે. આમાં તેમણે 3 માંગો કરી હતી.

• બીજા પ્લાન્ટથી કોલસો દાદરી અને ઝજ્જર પ્લાન્ટ મોકલવામાં આવે.
• બવાના, GTPS અને પ્રગતિ મેદાન (IP), આ ત્રણેય ગેસ પ્લાન્ટને પુરતો ગેસ આપવામાં આવે.
• ઇલેક્ટ્રિસિટી એક્સચેન્જમાં નફાખોરી ન થાય તે માટે 20 રૂપિયા પ્રતિ યુનિટ વીજળી વેચવાના મહત્તમ રેટ નક્કી કરવામાં આવે.

કેન્દ્ર સરકારે કહ્યું- કોલસાની તંગી નથી

જો કે કેન્દ્ર સરકાર કોલસાની તંગી ન હોવાની વાતો કરી રહી છે. કેન્દ્રીય ઊર્જા પ્રધાન આર.કે. સિંહે રવિવારના પ્રેસ કોન્ફરન્સ કરીને જણાવ્યું હતું કે, આવી કોઇ ક્રાઇસિસ હતી જ નહીં, આને જાણી જોઇને બનાવવામાં આવી છે. આર.કે. સિંહે કહ્યું હતું કે, "જેટલા પાવરની જરૂર હશે અમે એટલો પાવર સપ્લાય કરીશું. આજે આપણી પાસે 4.5 દિવસનો કોલસાનો સ્ટોક છે. તો એવું કહેવું કે જેટલા કોલસાની જરૂર હતી એટલો નથી મળ્યો એ કહેવું ગેરમાર્ગે દોરનારું છે. તમારે જેટલો જોઇએ એટલો મળશે." જો કે તેમણે એ પણ કહ્યું કે, પહેલાની માફક 17 દિવસનો સ્ટોક નથી, પરંતુ સવા ચાર દિવસનો સ્ટોક નથી.

કૉંગ્રેસે કેન્દ્ર સરકારને ઘેરી

કૉંગ્રેસે વીજ સંકટ પર કેન્દ્ર સરકાર પર પ્રહાર કરતા ટ્વીટ કર્યું છે કે, 'કોલસાની તંગીના કારણે દેશ વીજળી સંકટના મુખદ્વારે ઉભો છે. મોટાભાગના પાવર પ્લાન્ટ કોલસાના ભંડારની તંગીનો સામનો કરી રહ્યા છે. નિમય પ્રમાણે તમામ પાવર પ્લાન્ટને ઓછામાં ઓછા 20 દિવસનો કોલસા ભંડાર રાખવાનો હોય છે, પરંતુ અત્યારે તમામ પાવર પ્લાન્ટની પાસે કોલસાનો ભંડાર ઘટીને થોડાક દિવસનો જ રહી ગયો છે.'

ઉત્તર ગુજરાત પર તોળાતુ વીજસંકટ

બીજી તરફ ગુજરાતમાં જ્યોતિગ્રામ ફીડર એટલે કે ગ્રામ્ય વિસ્તારોમાં વીજ પુરવઠો પુરા પાડતા ફીડરોમાં દરરોજ બપોર બાદ લોડ શેડિંગ થવાની શક્યતાઓ છે, તેવો મેસેજ UGVCLના નાયબ ઇજનેરના નામથી વાયરલ થતા ગ્રામ્ય વિસ્તારના લોકો માટે ચિંતાનો વિષય બન્યો હતો. મેસેજમાં ગ્રાહકોને ધીરજ અને સંયમ જાળવી રાખી હરહંમેશની જેમ સહકાર આપી મદદરૂપ થવાની વિનંતી પણ કરવામાં આવી હતી. આ અંગે અરવલ્લીના મોડાસા UGVCLના ગ્રામ વિસ્તારના નાયબ ઇજનેર મહેન્દ્ર અહારી સાથે Etv Bharatએ ટેલિફોનિક સંપર્ક કરતા તેઓએ જણાવ્યું હતું કે, એક સાથે વીજ પુરવઠો ખોરવાઇ ન જાય તેથી વીજ પુરવાઠામાં સંતુલન જાળવવા માટે અમુક ગામોમાં બપોરના સમય દરમિયાન લોડ શેડીંગ કરવુ પડે તેની જાણ ગ્રાહકોને અગાઉથી કરવામાં આવી છે.

કેન્દ્રીય કૃષિ અને ખેડૂત કલ્યાણ રાજ્ય પ્રધાને કોલસાની તંગીની વાતો ફગાવી

દેશમાં કોલસાની તંગી અને તેના કારણે વીજળીકાપ મૂકવાની તૈયારીઓ વચ્ચે ઉત્તર ગુજરાતમાં પણ વીજ કાપ મૂકવામાં આવશે તેવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે, ત્યારે બીજી તરફ વાપીમાં VIA હોલ ખાતે આયોજિત પ્રવાસી સંમેલનમાં કેન્દ્રીય કૃષિ અને ખેડૂત કલ્યાણ રાજ્ય પ્રધાન કૈલાશ ચૌધરીએ જણાવ્યું હતું કે, "દેશમાં કોલસાની કોઈ કમી નથી, અને હાલમાં ચાલતું ખેડૂત આંદોલન રાજકીય ષડયંત્ર છે." તેમણે દેશમાં કોલસાની તંગી હોવાની વાતોને ફગાવી દીધી હતી.

વીજ કપાતની કોઇ જાહેરાત સરકારે કરી નથી : ઉર્જા પ્રધાન

રાજ્યમાં વીજ અછત અને પાવર કપાત મામલે ઉર્જા પ્રધાન કનુ દેસાઇએ જણાવ્યું હતું કે વીજળી કપાતની કોઇ જાહેરાત રાજ્ય સરકાર કે કોઇ પણ વિભાગે કરી નથી . ગુજરાત સરકાર વિવિધ પાસાઓનો વિચાર કરીને ચર્ચા કરી રહી છે. વિવિધ સ્તરે આ મુદ્દે મિટીંગ યોજાઇ છે. અફવાઓથી ગેરમાર્ગે નહીં દોરાવાની સરકારની અપીલ છે. આગળ જતા પરિસ્થિતિ બદલાય તો રાજ્ય સરકાર ઓફિશિયલ જાહેરાત કરશે પરંતુ અત્યારે ચાલી રહેલી તમામ વાતો માત્ર અફવા છે.

ખેડૂતોને આપવામાં આવશે પૂરતી વીજળી

આ ઉપરાંત સુત્રો પાસેથી મળી માહિતી અનુસાર ગુજરાતમાં કોલસાનો કેટલો સ્ટોક છે તે કહી ના શકાય પણ જ વરસાદ સંપૂર્ણ બંધ થઈ જશે એટલે સારો કોલસો પ્રાપ્ત થશે, અત્યારે વરસાદના કારણે ખાણમાં પાણી અને કાદવ થવાથી સારો કોલસો પ્રાપ્ત થઈ શકતો નથી, જ્યારે વિદેશમાં કોલસાની આયત પર રોયલ્ટીમાં વધારો થયો છે, બાકી ગુજરાતમાં વીજકાપ નહીં હોય અને જો હશે તો સરકાર સત્તાવાર જાહેરાત કરશે. આ દરમ્યાન ખેતીમાં આપવામાં આવતી વીજળીમાં કોઈ કાપ નહીં મુકાય. ખેડૂતોને 10 કલાક આપવામાં આવશે વીજળી. ખેડૂતોને સિંચાઈ માટે વીજળી આપવાની પૂરતી વ્યવસ્થા છે

આ પણ વાંચો: ગુજરાતમાં આ વિસ્તારને ભોગવવો પડશે વિજકાપ, લોડ શેડિંગ થવાની શક્યતા

આ પણ વાંચો: દેશમાં કોલસાની કોઈ અછત નથી : કેન્દ્રીય કૃષિ તેમજ ખેડૂત કલ્યાણ રાજ્ય પ્રધાન