Chandrayaan 3 update : ચંદ્ર પર રોવરે કરી મોટી શોધ, દક્ષિણ ધ્રુવ પર સલ્ફર-એલ્યુમિનિયમ સહિત અનેક ધાતુઓ જોવા મળી

ભારતનું ચંદ્રયાન 3નું રોવર પ્રજ્ઞાન ચંદ્ર પર શોધમાં લાગેલું છે. ઈસરોએ લેટેસ્ટ રિપોર્ટ જાહેર કર્યો છે, જે મુજબ સલ્ફર, એલ્યુમિનિયમ, ક્રોમિયમ સહિત અનેક ધાતુઓ ચંદ્ર પર જોવા મળી છે. હાઇડ્રોજનની શોધ ચાલુ છે.

બેંગલુરુ : ભારતીય અવકાશ સંશોધન સંસ્થા (ISRO) એ મંગળવારે ચંદ્રયાન 3 પ્રોજેક્ટ સંબંધિત અન્ય અપડેટ શેર કર્યું છે. અવકાશ એજન્સીએ જણાવ્યું હતું કે, ચંદ્રયાન-3 રોવર પર માઉન્ટ થયેલ લેસર પ્રેરિત બ્રેકડાઉન સ્પેક્ટ્રોસ્કોપી (LIBS) સાધને દક્ષિણ ધ્રુવની નજીક ચંદ્રની સપાટીની મૂળભૂત રચના પર પ્રથમ વખત ઇન-સીટુ માપન કર્યું છે.

ચંદ્ર પર આ ધાતુંઓ જોવા મળી :આ ઇન-સીટુ માપન સ્પષ્ટપણે પ્રદેશમાં સલ્ફરની હાજરીની પુષ્ટિ કરે છે, જે ઓર્બિટર પરના સાધનો સાથે શક્ય ન હતું. ISRO એ X પર તેની નવીનતમ પોસ્ટમાં જણાવ્યું હતું કે, 'અન-સ્થિતિ વૈજ્ઞાનિક પ્રયોગો ચાલું છે, રોવર પર માઉન્ટ થયેલ લેસર-ઇન્ડ્યુસ્ડ બ્રેકડાઉન સ્પેક્ટ્રોસ્કોપ (LIBS) સાધન, પ્રથમ વખત ઇન-સીટુ માપન દ્વારા, દક્ષિણ ધ્રુવ પર પહોંચ્યા હતા. નજીકની ચંદ્ર સપાટીમાં સલ્ફરની હાજરીની સ્પષ્ટ પુષ્ટિ કરે છે અપેક્ષા મુજબ. Al, Ca, Fe, Cr, Ti, Mn, Si અને O પણ મળી આવ્યા છે. હાઇડ્રોજન (H) ની શોધ ચાલુ છે. LIBS સાધન ઇલેક્ટ્રો-ઓપ્ટિક્સ સિસ્ટમ્સ (LEOS)/ISRO, બેંગલુરુની લેબોરેટરીમાં વિકસાવવામાં આવ્યું છે.

રોવર પ્રજ્ઞાન સતત નવિ શોધમાં લાગેલ : LIBS એ એક વૈજ્ઞાનિક ટેકનિક છે જે સામગ્રીના માળખાને તીવ્ર લેસર સ્પંદનોના સંપર્કમાં લઈને તેનું વિશ્લેષણ કરે છે. ઉચ્ચ-ઊર્જા લેસર પલ્સ સામગ્રીની સપાટી પર કેન્દ્રિત છે, જેમ કે ખડક અથવા માટી. લેસર પલ્સ અત્યંત ગરમ અને સ્થાનિક પ્લાઝ્મા પેદા કરે છે. એકત્રિત કરેલ પ્લાઝ્મા લાઇટ સ્પેક્ટ્રલ રીતે વિઘટિત થાય છે અને ચાર્જ કપલ્ડ ઉપકરણો જેવા ડિટેક્ટર દ્વારા શોધી કાઢવામાં આવે છે. જ્યારે પ્લાઝ્મા અવસ્થામાં હોય ત્યારે દરેક તત્વ પ્રકાશની તરંગલંબાઇના ચોક્કસ સમૂહનું ઉત્સર્જન કરે છે, તેથી સામગ્રીની મૂળભૂત રચના નક્કી કરવામાં આવે છે.

લેબોરેટરીમાં પણ કામ ચાલું : પ્રારંભિક વિશ્લેષણ, ગ્રાફિકલી દર્શાવવામાં આવ્યું છે, ચંદ્રની સપાટી પર એલ્યુમિનિયમ (Al), સલ્ફર (S), કેલ્શિયમ (Ca), આયર્ન (Fe), ક્રોમિયમ (Cr), અને ટાઇટેનિયમ (Ti) ની હાજરી જાહેર કરી છે. વધુ માપથી મેંગેનીઝ (Mn), સિલિકોન (Si) અને ઓક્સિજન (O) ની હાજરી જાહેર કરી. હાઈડ્રોજનની હાજરી અંગે સઘન તપાસ ચાલી રહી છે. LIBS પેલોડ ઇલેક્ટ્રો-ઓપ્ટિક્સ સિસ્ટમ્સ (LEOS)/ISRO, બેંગલુરુની લેબોરેટરીમાં વિકસાવવામાં આવ્યો છે.