ન્યુઝ ડેસ્ક: 1 ફેબ્રુઆરીએ, આખો દેશ ભારતીય કોસ્ટ ગાર્ડનો 45મો સ્થાપના દિવસ ઉજવી રહ્યો છે. દેશની દરિયાઈ સરહદોની સુરક્ષા (Security of Indian Border)થી લઈને ત્યાંની રાહત અને બચાવ કામગીરી સુધીની કામગીરી ભારતીય કોસ્ટ ગાર્ડ (Indian coast guard) દ્વારા સંભાળવામાં આવે છે. આવો જાણીએ ભારતીય કોસ્ટ ગાર્ડ વિશે મહત્વની અને રસપ્રદ માહિતી.
ભારતીય કોસ્ટ ગાર્ડનું સૂત્ર
ભારતીય કોસ્ટ ગાર્ડનું સૂત્ર તેમના કાર્ય વિશે સંપૂર્ણ માહિતી આપે છે. તેનું સૂત્ર છે 'વયમ રક્ષમ:' જેનો અર્થ છે આપણે રક્ષણ કરીએ છીએ. તેઓ ઈચ્છા, તત્પરતા અને જવાબદારી દ્વારા વર્ગીકૃત થયેલ છે. ભારતીય કોસ્ટ ગાર્ડ એ ભારતમાં સૌથી નાનું સશસ્ત્ર દળ છે. તેમના મુખ્ય કાર્યોમાં કૃત્રિમ ટાપુઓ અને ઓફશોર સ્ટેશનોનું રક્ષણ, માછીમારોનું રક્ષણ અને સમર્થન, દરિયાઈ પર્યાવરણનું રક્ષણ અને સંરક્ષણ, દાણચોરી વિરોધી કામગીરીમાં કસ્ટમ્સ અને અન્ય સત્તાવાળાઓને સહાય, દરિયાઈ કાયદાનો અમલ અને વૈજ્ઞાનિક ડેટાનો સંગ્રહ છે.
ઇતિહાસ અને સ્થાપના
1977 માં, દરિયાઈ સરહદોની સુરક્ષા માટે બે જહાજો અને પાંચ પેટ્રોલિંગ બોટ સાથે ભારતીય કોસ્ટ ગાર્ડની સ્થાપના (Indian Coast Guard 46th Raising Day)ને મંજૂરી આપવામાં આવી હતી. જે પછી, 1 ફેબ્રુઆરી 1978 ના રોજ, ભારતીય કોસ્ટ ગાર્ડે ભારતના જળચર અને વિશિષ્ટ આર્થિક ક્ષેત્ર પર નજર રાખવાનું કામ શરૂ કર્યું. 19 ઓગસ્ટ, 1978 ના રોજ, ભારતના તત્કાલિન વડાપ્રધાન મોરારજી દેસાઈએ ભારતીય કોસ્ટ ગાર્ડનું ઔપચારિક ઉદ્ઘાટન કર્યું હતું.
પ્રથમ કોસ્ટ ગાર્ડ જહાજ 1978માં મળ્યુ
વર્ષ 1978માં ભારતીય નૌકાદળે ભારતીય કોસ્ટ ગાર્ડને પહેલું કોસ્ટ ગાર્ડ જહાજ 'ઇન્ડિયન કોસ્ટ ગાર્ડ કુથાર' (Indian Coast Guard Kuthar) આપ્યું હતું. કમાન્ડર એમએસ અચરેજા જહાજના પ્રથમ કમાન્ડિંગ ઓફિસર હતા, જેઓ પાછળથી ઓગસ્ટ 1997માં આઈજી પેટીએમ, ટીએમ, ડેપ્યુટી ડાયરેક્ટર જનરલ તરીકે નિવૃત્ત થયા હતા. આ કોસ્ટ ગાર્ડને મજબૂત કરવા માટે, ડિસેમ્બર 1980 અને નવેમ્બર 1981માં બે નેવી સેવર્ડ ડિફેન્સ બોટ કાર્યરત કરવામાં આવી હતી.
આ પણ વાંચોઃUnion Budget 2022 Update: વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં કેન્દ્રીય કેબિનેટની બેઠક શરૂ
1982માં પ્રથમ હેલિકોપ્ટર અને સ્ક્વોડ્રન
ભારતીય કોસ્ટ ગાર્ડને વર્ષ 1982માં પ્રથમ ચેતક હેલિકોપ્ટર મળ્યું હતું. તેની 800 સ્ક્વોડ્રન (કોસ્ટ ગાર્ડ), પ્રથમ સ્ક્વોડ્રન છે. તે 22 મે 1982ના રોજ ગોવાના ડેવોલીમ એર ફિલ્ડ ખાતે તત્કાલીન નાયબ સંરક્ષણ પ્રધાન કેપી સિંહ દેવ દ્વારા કાર્યરત કરવામાં આવ્યું હતું. સ્ક્વોડ્રનનું કમાન્ડ લેફ્ટનન્ટ કમાન્ડર પીવી ચૌધરીએ કર્યું હતું. તે સમયે સ્ક્વોડ્રોનમાં 02 અધિકારીઓ અને 12 જવાનો તૈનાત હતા.
આ પણ વાંચોઃBudget session 2022: આ 10 મહત્વપૂર્ણ બાબતોથી જાણો બજેટ 2022, 5 ચૂંટણી રાજ્યો પર ફોકસની આશા
ભારતીય કોસ્ટ ગાર્ડ વિશે 10 રસપ્રદ તથ્યો
- ભારતીય કોસ્ટ ગાર્ડ દરિયાઈ સરહદોની સુરક્ષા માટે ભારતીય નૌકાદળ, મત્સ્યોદ્યોગ વિભાગ, મહેસૂલ વિભાગ, કેન્દ્રીય અને રાજ્ય પોલીસ દળો સાથે નજીકથી કામ કરે છે.
- ભારતીય કોસ્ટ ગાર્ડ ભારતના 7516.60 કિ.મી.ના દરિયાકાંઠાની રક્ષા કરે છે, જે વિવિધ રાજ્યો અને કેટલાક સૌથી વ્યસ્ત વેપાર માર્ગોથી કિલોમીટરના દરિયાકિનારાને ઘેરી લે છે.
- ભારતીય કોસ્ટ ગાર્ડના લગભગ દરેક સભ્ય તેમની સેવા દરમિયાન કેટલાક વિદેશી દેશોની મુલાકાત લે છે.
- ભારતીય કોસ્ટ ગાર્ડની સ્થાપના બિન-લશ્કરી દરિયાઈ સેવાઓ પૂરી પાડવા માટે કરવામાં આવી છે. તે કોઈપણ પ્રકારની સૈન્ય કાર્યવાહી કરી શકે નહીં.
- ભારતની આર્મી, એર અને મરીન સર્વિસીસથી વિપરીત, વ્યક્તિ 60 વર્ષની ઉંમર સુધી ભારતીય કોસ્ટ ગાર્ડમાં સેવા આપી શકે છે.
- ભારતીય કોસ્ટ ગાર્ડના જહાજો ભારતીય નૌકાદળના જહાજોથી અલગ છે.
- ભારતીય કોસ્ટ ગાર્ડ દાણચોરીને અટકાવીને માછીમારોનું રક્ષણ કરે છે. પાણીમાં માછીમારી કરવા આવતા વિદેશી માછીમારોની તપાસ કરવાની પણ તેની ફરજ છે.
- ભારતીય કોસ્ટ ગાર્ડ એ સુનિશ્ચિત કરે છે કે આપણી દરિયાઈ સરહદો સુરક્ષિત છે. તેઓ ધ્યાન રાખે છે કે આપણા દરિયામાં કોઈ ગેરકાયદેસર પ્રવૃત્તિ ન થાય.
- ભારતીય કોસ્ટ ગાર્ડ દરિયાઈ પર્યાવરણનું પણ રક્ષણ કરે છે. તેઓ દરિયાઈ પ્રદૂષણની રોકથામ અને નિયંત્રણની ખાતરી કરતી વખતે દરિયાઈ પર્યાવરણના રક્ષણને ધ્યાનમાં લે છે.
- તે સમુદ્રમાં જીવન અને સંપત્તિના રક્ષણ માટેના પગલાંની બાબતો પણ સંભાળે છે.
