નવી દિલ્હી:સ્વતંત્ર ભારતના ઈતિહાસમાં શ્રીનગરના લાલચોક ખાતે ત્રિરંગો લહેરાવીને જો કોઈ બે નેતાઓએ સૌથી વધુ હેડલાઈન્સ બનાવી હોય તો તેમાં પ્રથમ મુરલી મહનોહર જોશી અને બીજા વર્તમાન વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી હતા. તે વર્ષ હતું 1992 અને કાશ્મીરમાં આતંકવાદ તેની ચરમસીમા તરફ આગળ વધી રહ્યો હતો. અહીં ધ્વજ ફરકાવતા પહેલા મુરલી મનોહર જોશીએ 1991માં કન્યાકુમારીથી ભારત એકતાની શરૂઆત કરી હતી. નરેન્દ્ર મોદી આ પ્રવાસના આયોજક હતા. એટલે કે યાત્રાના રૂટથી લઈને હોલ્ટ અને કાર્યક્રમ સુધી બધું નક્કી કરવાની જવાબદારી તેમની હતી.
તે યાત્રામાં નરેન્દ્ર મોદીની ભૂમિકાને યાદ કરતાં મુરલી મનોહર જોશીએ એક ઈન્ટરવ્યુમાં કહ્યું હતું કે તેમની યાત્રા સફળ થઈ શકે છે, તેનું સંચાલન મોદીના હાથમાં છે. તેમના કહેવા પ્રમાણે, 'યાત્રા લાંબી હતી. વિવિધ રાજ્યોમાં અલગ-અલગ પ્રભારીઓ હતા અને તેમનું કો-ઓર્ડિનેશન નરેન્દ્ર મોદીએ કર્યું હતું. યાત્રા નિર્વિઘ્ને ચાલવી જોઈએ, લોકો અને વાહનોની અવરજવર જળવાઈ રહેવી જોઈએ, બધું જ સમયસર થવું જોઈએ, આ બધું કામ નરેન્દ્ર મોદીએ ખૂબ જ કુશળતાથી કર્યું હતું અને જરૂર પડે ત્યાં તેઓ ભાષણો આપતા હતા.
તેમની મુલાકાતનો હેતુ :એક મીડિયા ચેનલ સાથે વાત કરતા મુરલી મનોહર જોશીએ કહ્યું હતું કે તેમની મુલાકાતનો હેતુ એકદમ સ્પષ્ટ હતો. તેમણે કહ્યું, 'જમ્મુ-કાશ્મીરમાં છેલ્લા ઘણા સમયથી પ્રવર્તતી સ્થિતિ લોકોને પરેશાન કરી રહી હતી. આ વિશે ઘણી બધી માહિતી આવતી હતી. હું એ વખતે પાર્ટીનો જનરલ સેક્રેટરી હતો. જમ્મુ-કાશ્મીરનો ગ્રાઉન્ડ સર્વે કરવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો. તે પણ કરવામાં આવ્યું હતું. કેદારનાથ સાહની, આરિફ બેગ અને મેં ત્રણ લોકોની એક કમિટી બનાવી અને અમે 10-12 દિવસ માટે જમ્મુ-કાશ્મીરમાં દૂર-દૂર સુધી ફર્યા.
જોશીએ કહ્યું હતું કે, 'આતંકવાદીઓને તાલીમ આપવામાં આવી રહી છે, તે પણ જોવા ગયા હતા. જે કાશ્મીરી પંડિતોને ત્યાંથી કાઢી મૂકવામાં આવ્યા હતા અને તેઓ જે કેમ્પમાં રહેતા હતા, તેમની મુલાકાત લીધી, તેમને મળ્યા અને ખીણમાં જે કંઈ ભારત વિરોધી ગતિવિધિઓ થઈ રહી છે તે પણ જોઈ. જોશીએ વધુમાં કહ્યું કે આ એ સમય હતો જ્યારે નેશનલ કોન્ફરન્સમાં બે જૂથ હતા. જોશીના શબ્દોમાં કહીએ તો બંને એ સાબિત કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા હતા કે કોણ વધુ ભારત વિરોધી છે.