બેજીંગ : કાબુલ એરપોર્ટ પરથી સૈનિકો પાછા ખેંચવાના અરાજક દ્રશ્યએ ઉત્તર કોરિયા અને વિયેતનામમાં અમેરિકાની હારની યાદોને તાજી કરી છે. સામાન્ય મુદ્દો એ છે કે અમેરિકાએ ન્યાયના બેનર હેઠળ અન્યાયી યુદ્ધ શરૂ કર્યું, અને પછી ટકી રહેવું મુશ્કેલ હતું ત્યારે યુદ્ધના મેદાનમાંથી ખસી જવું પડ્યું.
9/11 ના આતંકવાદી હુમલા બાદ અમેરિકાએ આતંકવાદ વિરોધી નામે અફઘાનિસ્તાનમાં યુદ્ધ શરૂ કર્યું અને ત્યાં અમેરિકા તરફી શાસન સ્થાપ્યું. પરંતુ વીસ વર્ષ પછી, જ્યારે અમેરિકાને આ અજેય ભૂમિમાંથી ખસી જવાની ફરજ પડી, ત્યારે તેના આતંકવાદ વિરોધી અને અફઘાનિસ્તાનના લોકશાહી પરિવર્તનમાંથી કોઈ પ્રાપ્ત થયું નહીં. વિશ્વમાં દરરોજ આતંકવાદી હુમલાઓ થઈ રહ્યા છે અને અફઘાનિસ્તાન પણ તેની મૂળ સ્થિતિમાં પાછું આવી ગયું છે.
ઇતિહાસમાંથી આપણે શોધી શકીએ છીએ કે બીજા વિશ્વયુદ્ધ પછી અમેરિકનો દ્વારા કહેવાતા લોકશાહી ફેરફારો, જેમ કે પશ્ચિમ યુરોપ અને પશ્ચિમ પેસિફિકમાં, બધા અમેરિકન લશ્કરી છત્ર હેઠળ કરવામાં આવ્યા હતા. બળની જાળવણી વિના, આ સ્થળોએ લોકશાહી વ્યવસ્થા ખરેખર એક દિવસ પણ ટકી શકશે નહીં.
અમેરિકનો તેમના ભગવાનના પસંદ કરેલા લોકોના કહેવાતા વિશેષ મિશન વિશે અંધશ્રદ્ધાળુ છે અને યુદ્ધ દ્વારા વિશ્વ પર તેમની ઇચ્છા લાદે છે. એક અલગ સભ્યતા સાથે વ્યવહાર કરતી વખતે અમેરિકા હંમેશા ક્રૂર અને અઘરું રહ્યું છે. પરંતુ યુ.એસ. સામે વળતો હુમલો સ્વાભાવિક રીતે ખૂબ જ મજબૂત હતો, અને 9/11 ના આતંકવાદી હુમલાએ આ જ કર્યું. જુલમ હેઠળ સંસ્કૃતિ કુદરતી રીતે દુશ્મનનો વિરોધ કરવા માંગે છે, તેણે દરેક સંભવિત રીતે બદલો લેવો જોઈએ, પછી ભલે પ્રતિકારની પદ્ધતિ સંસ્કારી હોય કે ન હોય.
આ પણ વાંચો : વડાપ્રધાન મોદી આજે અમદાવાદમાં બનેલા સરદાર ધામનું વર્ચ્યુઅલી કરશે લોકાર્પણ
આપણે સમાન ભાગ્યવાળા સમુદાયોમાં રહીએ છીએ, અને જ્યારે વિવિધ વિચારો અને મોડેલો સાથે કામ કરીએ છીએ, ત્યારે સંમતિ અલગ સંસ્કૃતિ તરફ બળના ઉપયોગને બદલે પરામર્શ દ્વારા મેળવવામાં આવે છે. મે 2019 માં બેઇજિંગમાં યોજાયેલી એશિયન સિવિલાઇઝેશન ડાયલોગ કોન્ફરન્સમાં સમાપ્ત થયેલી સર્વસંમતિમાં કહેવામાં આવે છે.
સામાન્ય સંવાદ, વિનિમય અને પરસ્પર શિક્ષણ દ્વારા જ વિશ્વ વિવિધ સંસ્કૃતિઓ વચ્ચે પરસ્પર જ્ઞાન દ્વારા ઉજ્જવળ ભવિષ્ય મેળવી શકે છે. પરંતુ અમેરિકનો જે સિદ્ધાંતનું પાલન કરે છે તે એ છે કે માત્ર તેમની કહેવાતી ઈશ્વરની ઈચ્છા જ સર્વોચ્ચ ધોરણ છે જેનું સમગ્ર વિશ્વએ પાલન કરવું જોઈએ, અને તે માત્ર તેમનું લોકશાહી મોડેલ જ સાર્વત્રિક મૂલ્ય છે જેને તમામ રાષ્ટ્રોએ વળગી રહેવું જોઈએ. આ વર્ચસ્વના તર્ક મુજબ, અમેરિકાએ વારંવાર લશ્કરી હુમલા કર્યા છે, અને સ્વાભાવિક રીતે તેને વારંવાર લશ્કરી હારના પરિણામો ભોગવવા પડે છે.
બીજા વિશ્વયુદ્ધ પછી, અમેરિકા વિશ્વ શક્તિના શિખર પર ચઢી ગયું. યુએસ અર્થતંત્ર એક સમયે અડધા વિશ્વ માટે જવાબદાર હતું. પરાકાષ્ઠાની શક્તિએ અમેરિકનોને પાગલપણાનો ભ્રમ આપ્યો છે, જેનાથી તેઓ વિચારે છે કે તેમની સિસ્ટમ, સંસ્કૃતિ અને જીવનશૈલી વિશ્વ માટે સર્વોચ્ચ નમૂનાઓ છે, અને આખા વિશ્વ દ્વારા સ્વીકારવા જોઈએ. પરંતુ 9/11 ની ઘટનાએ એ ભ્રમણાને બુઝાવ્યો કે અમેરિકા વિશ્વ પર વર્ચસ્વ કરવા માગે છે, અને અમેરિકનોએ અફઘાનિસ્તાનમાં નવા વિયેતનામ યુદ્ધમાં રોકાણ કર્યું.
પરંતુ વીસ વર્ષના અવિરત પ્રયત્નો પછી, લોકો હજી પણ શંકા કરે છે કે અમેરિકનો આ મુદ્દાને સમજી ગયા છે કે: અન્ય સંસ્કૃતિઓને બળ દ્વારા શિરચ્છેદ કરી શકાતી નથી. જોકે, જ્યારે અમેરિકાએ અફઘાનિસ્તાનમાં લોકશાહી ગઢ સ્થાપવા માટે મોટું રોકાણ કર્યું ત્યારે વિશ્વના અન્ય ભાગોમાં તેજી આવી હતી. અને જ્યારે અમેરિકન સૈનિકો અફઘાનિસ્તાનમાંથી પાછા ફરવાનું શરૂ કર્યું , ત્યારે તેમની સામેની દુનિયા પણ બદલાઈ ગઈ છે અને અમેરિકાની શક્તિ પણ પહેલા કરતા ઘણી નબળી પડી ગઈ છે.
આ પણ વાંચો : સાપુતારામાં બે વિદ્યાર્થીઓ કોરોના પોઝિટિવ આવતા તંત્ર એલર્ટ
જો અમેરિકન લોકો ખરેખર પ્રતિબિંબિત હોય, તો તેમને ખ્યાલ હોવો જોઈએ કે 9/11 ના આતંકવાદી હુમલાથી લઈને અફઘાનિસ્તાનમાં સૈનિકો પાછા ખેંચવા સુધી, અમેરિકા તેની અસમર્થતા બતાવે છે તેનું સાચું કારણ એ છે કે તે વિશ્વ સાથે ખોટી રીતે વર્તે છે. કોઈ અન્ય દેશો અને સંસ્કૃતિઓ સાથે શાંતિપૂર્ણ સહઅસ્તિત્વના સિદ્ધાંત હેઠળ જ જીવી શકે છે. અન્ય લોકોને દબાવવા માટે બળ પર આધાર રાખવો અનિવાર્ય નિષ્ફળતામાં પરિણમશે. વિવિધ મોડેલો સાથે કામ કરતી વખતે સમાનતા અને દખલગીરીના સિદ્ધાંતો અપનાવવા જોઈએ. તે દુ:ખદાયક ઐતિહાસિક પાઠ દ્વારા માનવજાત દ્વારા દોરવામાં આવેલ નિષ્કર્ષ છે, અને તે સંયુક્ત રાષ્ટ્રના ચાર્ટરમાં સ્પષ્ટ રીતે જોડાયેલ ભાવના પણ છે.
આ માળખા હેઠળ, બીજા વિશ્વયુદ્ધ પછી, મોટા દેશો વચ્ચે શાંતિ જાળવવાનો પાયો છે. જો અમેરિકા હજુ પણ સર્વોપરીવાદી વિચારસરણીનો આગ્રહ રાખે છે કે તેનું પોતાનું મોડેલ જ એકમાત્ર વિકલ્પ છે, તો તેનું નવું નુકસાન અનિવાર્ય હશે. તાજેતરના વર્ષોમાં અમેરિકાએ ચીન સામે મુકાબલો શરૂ કર્યો છે. અને તે કહે છે કે ચીનનું સરમુખત્યારશાહી મોડેલ પશ્ચિમી લોકશાહીઓ માટે ખતરો છે. આમ કરવાથી દુનિયા વધુ ખતરનાક બની શકે છે અને સમગ્ર વિશ્વની સમૃદ્ધિનો ભોગ લેવાશે.
દરેક સભ્યતાનો પોતાનો વિકાસ તર્ક હોય છે, અને બહારના દળોને મજબૂર કરવાથી માત્ર ખરાબ પરિણામો આવશે. જો અમેરિકા પોતાની ઘમંડી માનસિકતા ન બદલશે અને હંમેશા દુશ્મનના દૃષ્ટિકોણથી અલગ મોડેલ જોશે, તો તે વધુ આંચકો ભોગવશે.
