દિલ્હી: તાલિબાને 20 વર્ષ બાદ ફરી એકવાર અફઘાનિસ્તાન પર કબ્જો મેળવ્યો છે. અમેરીકી સૈનિક ગયાના માત્ર 3 અઠવાડિયામાં સત્તા પલટાઈ ગઈ. આ સમયે દુનિયાની નજર અફઘાનિસ્તાન પર છે. ભારતે પણ પોતાની નજર અફઘાનિસ્તાન પર રાખી છે. આ બધા મુદ્દાઓ પર ETV Bharat એ રક્ષા વિશેષજ્ઞ અને પૂર્વ વિંગ કમાન્ડર પ્રફુલ્લ બખ્શી સાથે વાત કરી હતી.
સવાલ : આવા સમયમાં જ્યારે અફઘાનિસ્તાનના પરિસ્થિતિ બદથી બત્તર થઈ રહી છે અને બીજી બાજુ માત્ર એક જ અઠવાડિયાની અંદર અફઘાનિસ્તાનમાં કબ્જો કરી લીધો છે, શું તમે માનો છો કે આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તર પર આ મોટુ ઈન્ટેલિજેંન્સ ફેલીયર છે.
જવાબ: ઈન્ટેલિજેંન્સ ફેલિયર એ માટે છે કે કારણ કે આપણી નિતીઓ કમઝોર છે , કારણ કે આપણે આંતરીક સિક્યોરીટીની ડોક્ટરીન નથી લખી. ડોક્ટરીન એ પેપર હોય છે અને તે વિચાર છે જેના કારણે પોલિસી બને છે. આપણ ન આંતરીક ,ન બાહ્ય ડોક્ટરીન તૈયાર કરી. રૈંડ કોરપોરેશને 1995માં એક પેપર પ્રકાશિત કર્યું હતુ જેમાં કહેવામાં આવ્યું હતું, કે, ભારતમાં 1947 પછી કોઈ ડોક્ટરીન નથી લખવામાં આવી. 1995માં આખી સેના વગર કોઈ ડોક્ટરીન લડી રહી હતી.
તેમણે કહ્યું, કાશ્મીરની સમસ્યા હોય કે કાશ્મીરી પંડીતની સમસ્યા આ તમામ સમસ્યા ડોક્ટરીનના કારણે આવી છે.1962ની સમસ્યા પણ ડોક્ટરીનના કારણે આવી હતી, કારણ કે કોઈને કંઈ ખબર નથી હોતી તો બ્યુરોક્રેસી પણ કંઈ કહેવા નથી માગતી કારણ કે તે પોતાની મજબૂત પકડ વ્યવસ્થા પર કરી રાખવા માગે છે. આ પહેલા આપણુ ઈન્ટીલિજેંન્સ ફેલયર શ્રીલંકામાં થયું હતું. અહી અફઘાનિસ્તાન તાલિબાનના કબજામાં રહેશે તેવું લખેલું કહેવું યોગ્ય રહેશે. આપણે બધા જાણીએ છીએ કે અમેરિકા અફઘાનિસ્તાનમાં પોતાના હિતમાં કામ કરતું હતું અને આજે તેને પોતાના હિતમાં છોડી દીધું. અમેરિકાને પરવા નથી, પણ ભારતને આનો ભોગ સહન કરવો પડી શકે છે, કારણ કે ભારત તેમાં દખલ કરવાનું ટાળી રહ્યું છે. પીઓકે પણ આપણા હાથમાં નથી. અમે અફઘાનિસ્તાન જવામાં વિલંબ કર્યો. ચીને અફઘાનિસ્તાનમાં પ્રવેશ કર્યો છે. બીજી બાજુ, પાકિસ્તાને ટેકો આપ્યો. ચીને ત્યાં સંયુક્ત મોરચો રચ્યો. ભારતે અફઘાનિસ્તાનમાં ચાર મિલિયન પૈસાનું રોકાણ કર્યું છે. તે તમામ બરબાદીના આરે છે.
સવાલ : હવે જ્યારે તાલિબાને અફઘાનિસ્તાન પર કબ્જો મેળવી લીધો છે, તો ભારતે શું કરવું જોઈએ ?
તાલિબાન કેટલી હદે જઈ શકે છે તે આપણે જાણીએ છીએ, પરંતુ તાલિબાન વિશેની ધારણાઓ એવી રીતે સમજવી જોઈએ કે તાલિબાન કટ્ટરવાદી ઈસ્લામિક સંપ્રદાય છે. તે ઈસ્લામનો નેતા જે કરશે તે કરશે, તે પોતાની મરજીથી સતાવણી કરશે, પણ તે એક પ્રાણી છે, તેને મગજ નથી એવું માનવું પણ ખોટું છે. પરંતુ જે બાબતો તેના કાયદામાં છે, તાલિબાન ચોક્કસપણે તે કરશે. દાખલા તરીકે, શરિયા કાયદાની વાત કરવી અને કોઈ બીજાની સ્ત્રીને ઉપાડવી ખૂબ જ સરળ કાર્ય છે. તાલિબાનોએ તેમના લડવૈયાઓને હુરોનના સપના બતાવ્યા હતા. તે તેને પરિપૂર્ણ થતા જોઈ રહ્યો છે. પરંતુ હવે તાલિબાન નેતાઓ ને ખબર પડી ગઈ છે કે હવે તેઓ રાષ્ટ્રપતિ બનવા જઈ રહ્યા છે અને અફઘાનિસ્તાનમાં સત્તા સંભાળવા જઈ રહ્યા છે અને હવે તેઓ જંગલ ગુંડા કે આતંકવાદી જેવા નથી અને તેમને ખબર પડી ગઈ છે કે જો તેઓ રાજ કરવા માંગતા હોય તો તેમને લોકોની સંભાળ રાખો. તેમણે કહ્યું કે ભારતે અફઘાનિસ્તાનમાં જે નાણાં રોક્યા છે. તેઓ તાલિબાનના કામના છે. ચીન પણ અફઘાનિસ્તાનમાં પૈસા રોકવા માંગે છે. ચીન તેમને પોતાનામાં સમાવવા માંગે છે, પરંતુ અહીં ચીન સાથે એક સમસ્યા હશે કે ચીને શ્રીલંકાના પાકિસ્તાનથી બાંગ્લાદેશ સુધીના દેવાના તમામ ડૂબી ગયા છે અને બદલામાં તેમની જમીન પર કબજો કરી લીધો છે. પરંતુ અફઘાનિસ્તાનમાં ચીન આ વાતનું પુનરાવર્તન કરી શકશે નહીં. હા તે ચોક્કસપણે છે કે તાલિબાના ચોક્કસપણે ચીનને નાણાંનું રોકાણ કરવા દેશે અને એમ પણ કહેશે કે અહીં રસ્તા બનાવો, વિકાસના પ્રોજેક્ટ શરૂ કરો, પરંતુ તાલિબાન સત્તાને પોતાના નિયંત્રણમાં રાખશે. અહીં તફાવત હશે અને જો ચીન કૂદી જશે તો તાલિબાન ચીનને આમ કરવા દેશે નહીં.
તેમણે કહ્યું કે આ સમયે ભારતે મુસ્લિમ દેશોના સંગઠનો (OIC અને શાંઘાઈ કોઓપરેશન વગેરે) ને પૂછવું પડશે કે તેઓ તાલિબાનને કેવી રીતે જુએ છે, જો આ દેશોનું સમર્થન તાલિબાનને હોય તો દુનિયાની કોઈપણ તાકાત તેને દૂર કરી શકે છે. તાલિબાનને તેમની સત્તામાંથી દૂર કરી શકતા નથી અમેરિકા અને રશિયા પણ સાથે મળીને અફઘાનિસ્તાનમાંથી તાલિબાનને હટાવી શકશે નહીં. જો ઇસ્લામિક રાષ્ટ્ર તાલિબાનને ટેકો આપી રહ્યું છે, તો મીડિયા અહેવાલોના આધારે શું બતાવવામાં આવી રહ્યું છે કે તાલિબાન લડવૈયાઓ મહિલાઓ પર અત્યાચાર કરી રહ્યા છે અને બાળકોને છીનવી રહ્યા છે. આ તમામ બાબતો મીડિયા ચર્ચા છે, પરંતુ તાલિબાને કહ્યું છે કે તે ભારત સાથે શાંતિપૂર્ણ વાતાવરણ ઇચ્છે છે, પરંતુ તાલિબાને અફઘાનિસ્તાનમાં રહેતા ભારતીયોને સુરક્ષાની ખાતરી પણ આપી છે. આ સિવાય તાલિબાન લડવૈયાઓ શીખ-હિન્દુઓ પાસે પણ ગયા હતા. તાલિબાને તેને એમ પણ કહ્યું કે તું સલામત છે. એટલા માટે સરકાર મીડિયા રિપોર્ટના આધારે કોઈ નિવેદન આપી શકતી નથી, કારણ કે મીડિયાને વાસ્તવિક પરિસ્થિતિ હજુ સુધી ખબર નથી.
આ પણ વાંચો :અમેરિકી સંસદની બહાર વિસ્ફોટ ભરેલી ટ્રક મળતા સનસની
તેમણે કહ્યું કે રશિયા અને અમેરિકાની સેનાએ અફઘાનિસ્તાનમાં ઘણાં હથિયારો છોડી દીધા છે. આ તમામ તાલિબાન લડવૈયાઓને મળી ગયા છે. અમેરિકાએ અહીં જે પણ છોડી દીધું છે. હવે તે તાલિબાનીઓ સાથે છે, જ્યારે સોવિયેત યુનિયન તૂટી ગયું હતું અને પરંપરાગત સારવાર કરવામાં આવી હતી, ત્યારે માથા અને હથિયારો જે બજારમાં હતા અને તે પણ તાલિબાનના હાથમાં હતા, તેથી આપણે કહી શકીએ કે શસ્ત્રો હેલિકોપ્ટર અને બધી વસ્તુઓ છે તે આ બાબતમાં ક્યાંયથી ઓછો નથી. તે ગમે ત્યાં પાયમાલી કરી શકે છે અને હવે તે એવી સ્થિતિમાં છે કે તે શાસન કરવા માંગે છે અને તેથી જ તે લોકોને સંપૂર્ણ સ્વીકાર્યતા માટે પૂછે છે.
સવાલ: શું તાલિબાન પોતાની છવી સુધારવા માગે છે, કારણ કે અમે જોયું કે કિમ ઉલ્લા ખૈરૂલ્લાહ અને અબ્દુલ સલામે અપીલ કરી હતી કે બધા તાલિબાની સત્તાનો સાથ આપે અને તાલિબાની કોઈની સાથે બદલો નહી લે. તાલિબના પોતાની સોફ્ટ ઈમેજ બતાવવા માગે છે, શું તેના પર ભરોસો કરવો જોઈએ ?