ન્યૂઝ ડેસ્ક: મોટા પાયે બૅન્કોના વિલીનીકરણના લીધે અસ્ક્યામતોની ગુણવત્તાની સમસ્યાઓ અને અવરોધોના લીધે સંઘર્ષ કરી રહેલી બૅન્કો રોગચાળો ચાલી રહ્યો છે ત્યારે ખરાબ ધિરાણમાં ટાળી ન શકાય તેવા વધારાની નાગચૂડમાં સપડાઈ ગઈ છે. અનેક પડકારો સાથે બૅન્કના ધિરાણ લેનારાઓ અભૂતપૂર્વ આર્થિક કટોકટી સામે ઝઝૂમી રહ્યા છે. ઑગસ્ટ ૨૦૨૦માં આરબીઆઈનો છ મહિનાની રાહત વિસ્તરણની અવધિ પછી ધિરાણ ચૂકવવું અનિવાર્ય બન્યું હતું. આ જ સમયે તેમને તેમની પ્રવૃત્તિઓ ફરીથી શરૂ કરવા માટે રોકડ પ્રવાહની આવશ્યકતા છે. બૅન્કના ધિરાણકારોની પસંદગી મર્યાદિત છે. તેમણે ધિરાણ ચૂકવવાનું મુલત્વી રાખીને તેમના મર્યાદિત રોકડ પ્રવાહને આર્થિક પ્રવૃત્તિઓ ફરીથી ચાલુ કરવામાં રોકવાનું વિચારવું પડશે. આરબીઆઈની યોજનાઓ હેઠળ જો તેઓ ધિરાણની સુવિધાઓની પુનર્રચના કરવા માટે લાયક નહીં હોય તો તેઓ દેવાળામાંથી છટકી નહીં શકે. બૅન્ક ધિરાણના ૪૦ ટકામાં રાહત વિસ્તરણ લેવાયું હોવાનું કહેવાય છે. ધિરાણને ખરાબ ધિરાણમાં વર્ગીકૃત કરવાના પેટા નિયમને પાછો ખેંચી લેવાતાં, આ ધિરાણ હવે ચૂકવવું અનિવાર્ય બનશે. આવી અભૂતપૂર્વ પ્રતિકૂળ પરિસ્થિતિમાં, બૅન્કોનાં ખરાબ ધિરાણમાં વધારામાં વર્ષ ૨૦૨૧-૨૨માં નવું શિખર જોવા મળ્યું છે અને તેની અસર હજુ વર્ષ ૨૦૨૨-૨૩ સુધી લંબાઈ શકે છે.
ખરાબ ધિરાણની તીવ્રતા:
ખરાબ ધિરાણને વળતર નહીં આપતી (નૉન પર્ફૉર્મિંગ) અસ્ક્યામતો (એનપીએ) તરીકે ઉલ્લેખાય છે કારણકે તેમાં ધિરાણ આપનારોને વ્યાજ મળતું નથી. જો ધિરાણ લેનાર ૯૦ દિવસ માટે ધિરાણના હપ્તા અથવા વ્યાજ અથવા બંને ન ચૂકવે તો ધિરાણ એનપીએમાં બદલાઈ જાય છે. એનપીએ બે સ્વરૂપમાં દર્શાવાય છે. કુલ એનપીએ (જીએનપીએ) જે બૅન્કની કુલ એનપીએનો કુલ અસ્ક્યામતો સાથે ગુણોત્તર દર્શાવે છે. પ્રુડેન્શિયલ નિયમો મુજબ, તેમની સામે કરાયેલી જોગવાઈઓ જીએનપીએમાંથી બાદ કરાય છે ત્યારે ચોખ્ખી એનપીએ (એનએનપીએ) મળે છે. એનએનપીએ બૅન્કિંગ પ્રણાલિ માટે ભય તરીકે ચાલુ છે.
હકીકતે, રોગચાળો શરૂ થયો તે પહેલાં, બૅન્કની જીએનપીએમાં માર્ચ ૨૦૧૯માં ૯.૧ ટકાથી ઘટીને માર્ચ ૨૦૨૦માં ૮.૨ ટકા સુધી ઘટીને સુધારો દર્શાવવાનું શરૂ કર્યું હતું અને સપ્ટેમ્બર ૨૦૨૦ સુધીમાં વધુ ઘટીને ૭.૫ ટકા ઘટ્યો હતો. પરંતુ રોગચાળાએ અર્થતંત્રને ફટકો માર્યા પછી પરિસ્થિતિ બદલાઈ અને ધિરાણ લેનારાઓ કટોકટીમાં ફસાઈ ગયા. આરબીઆઈએ તેના આર્થિક સ્થિરતા અહેવાલ (એફએસઆર)-જૂન ૨૦૨૦માં અંદાજ આપ્યો છે કે તીવ્ર તણાવની સ્થિતિમાં માર્ચ ૨૦૨૧ સુધીમાં એનપીએ ૧૪.૭ ટકા સુધી વધી જવા અને આધાર રેખા પરિસ્થિતિમાં ૧૨.૫ ટકા સંભવ છે.
પરંતુ ચાલી રહેલી કટોકટીમાં જોતાં, બૅન્કો તીવ્ર તણાવની સ્થિતિમાં આરબીઆઈના અંદાજ કરતાં પણ આગળ એવા સ્તરે એનપીએ સામે કામ લેવા તૈયાર રહેવી જોઈએ. ધિરાણ આપવાની તેની ક્ષમતામાં સુધારો કરવાનું ચાલુ રાખતી વખતે, બૅન્કોએ અસ્ક્યામત ગુણવત્તાનું વ્યવસ્થાપન કરવામાં લાંબી યાત્રા માટે તૈયાર રહેવું જોઈએ. કૉવિડથી ઉત્પન્ન ખરાબ સ્થિતિની અસાધારણતાનો વિચાર કરતી વખતે, બૅન્કોએ આવનારાં બે-એક વર્ષ માટે ઊંચી એનપીએ સાથે કામ કરવાનું આવશે. પરંતુ અનિવાર્ય અસ્ક્યામત ગુણવત્તા સમસ્યાઓને બૅન્કોના કામ પર અસર પડવા ન દેવાય અને ધિરાણ જોખમની ભૂખને મંદ પડવા ન દેવાય કારણકે તે અર્થતંત્રના પુનર્જીવનમાં નિર્ણાયક હશે.
એનપીએ કટોકટી નવી નથી: