બિહારમાં જાતિ આધારિત વસ્તી ગણતરી શરૂ, બે તબક્કામાં થશે સર્વેની કામગીરી

બિહાર સરકારની પ્રખ્યાત જાતિ આધારિત વસ્તી ગણતરી આજે એટલે કે 7 જાન્યુઆરીથી શરૂ થઈ ગઈ (Caste Census In Bihar) છે. આ અંગેની તમામ તૈયારીઓ પણ પૂર્ણ કરી લેવામાં આવી છે. રાજ્યમાં જાતિ આધારિત વસ્તી ગણતરી હાથ ધરવાની જવાબદારી સરકારે સામાન્ય વહીવટ વિભાગને સોંપી છે. આ મહત્વપૂર્ણ કાર્યને પૂર્ણ કરવા માટે રાજ્યના શિક્ષકો, આંગણવાડી, મનરેગા અને આજીવિકા કાર્યકરોની મદદ લેવામાં આવશે.

પટના:બિહારમાં જાતિ આધારિત વસ્તી ગણતરી આજથી એટલે કે 7 જાન્યુઆરીથી શરૂ થઈ ગઈ (Caste Census In Bihar) છે. આ પ્રોજેક્ટ પાછળ 500 કરોડનો ખર્ચ થશે. આ વસ્તી ગણતરી બે તબક્કામાં પૂર્ણ થ(survey work will be done in two phases)શે. પ્રથમ તબક્કો 21 જાન્યુઆરી સુધીમાં પૂર્ણ થવાની સંભાવના છે, જે અંતર્ગત મકાનોની ગણતરી કરવામાં આવશે. બીજો તબક્કો એપ્રિલ મહિનામાં શરૂ થશે જે 31 મે, 2023 સુધીમાં પૂર્ણ થશે. આ તબક્કામાં તે મકાનોમાં રહેતા લોકોની ગણતરી કરવામાં આવશે. બીજા તબક્કામાં જાતિ અને વ્યવસાય સહિત 26 કોલમના ફોર્મ ભરવામાં આવશે. બિહારની રાજધાની પટનામાં પાટલીપુત્ર ઝોનના વોર્ડ નંબર 27 માં બેંક રોડથી ડીએમ ચંદ્રશેખર સિંહ (ડીએમ ચંદ્રશેખર સિંહ) દ્વારા તેની શરૂઆત કરવામાં આવી હતી.

"આ જાતિ આધારિત વસ્તી ગણતરીનું કામ આજથી શરૂ થઈ ગયું છે. તે બે તબક્કામાં પૂર્ણ થશે. સૌ પ્રથમ, આજથી ઘરોની ગણતરી કરવામાં આવશે, ત્યારબાદ જાતિ, પેટાજાતિ અને ધર્મ વિશેની માહિતી લેવામાં આવશે. આ એક મહત્વપૂર્ણ કાર્ય છે.જેને પૂર્ણ થતા 5 મહિનાનો સમય લાગશે.આ કામમાં જિલ્લાના શિક્ષકો,આંગણવાડી,મનરેગા અને આજીવિકા કાર્યકર્તાઓને જોડવામાં આવ્યા છે.જેઓ ઘરે-ઘરે જઈને એપ દ્વારા લોકોની સંપૂર્ણ માહિતી એકત્રિત કરશે.20 લાખ પટણામાં પરિવારોની વસ્તી ગણતરી કરવાની છે. જે લોકો ઘરથી દૂર અન્ય શહેરોમાં છે તેઓને પણ આમાં સામેલ કરવામાં આવશે. લોકોમાં ભારે ઉત્સાહ છે." - ચંદ્રશેખર સિંહ, ડીએમ, પટના

પ્રથમ તબક્કામાં મકાનોની સંખ્યા ગણાશેઃ સરકારે રાજ્યમાં જાતિ આધારિત વસ્તી ગણતરી કરવાની જવાબદારી સામાન્ય વહીવટ વિભાગને સોંપી છે. વસ્તીગણતરી કાર્યકરોમાં શિક્ષકો, આંગણવાડી, મનરેગા અથવા આજીવિકા કામદારોનો સમાવેશ થાય છે, જેઓ રાજ્યના તમામ પરિવારોની ગણતરી કરશે. તે જ સમયે, એપ્રિલ મહિનાથી શરૂ થતા બીજા તબક્કામાં, તમામ જાતિ, પેટા જાતિ અને ધર્મના લોકો સાથે સંબંધિત ડેટા એકત્રિત કરવામાં આવશે. આ સર્વેમાં સામેલ લોકોને પહેલાથી જ ટ્રેનિંગ આપવામાં આવી છે. જીએડીએ જાતિ ગણતરીના સર્વે માટે બ્લુ પ્રિન્ટ પણ તૈયાર કરી છે. પંચાયતથી જિલ્લા સ્તર સુધીના આઠ સ્તરીય સર્વે હેઠળ મોબાઈલ એપ્લિકેશન દ્વારા ડેટા ડિજિટલ રીતે એકત્રિત કરવામાં આવશે. એપમાં લોકેશન, જ્ઞાતિ, પરિવારના લોકોની સંખ્યા, તેમના વ્યવસાય અને વાર્ષિક આવક વિશે પ્રશ્નો હશે.

જિલ્લા સ્તરે વસ્તી ગણતરી માટેની તમામ તૈયારીઓ પૂર્ણ કરી લેવામાં આવી છે:તે જ સમયે, ડીએમ જિલ્લા સ્તરે પણ તેના નોડલ અધિકારી હશે. સામાન્ય વહીવટ વિભાગ અને જિલ્લા અધિકારીઓ ગ્રામ્ય સ્તરે, પંચાયત સ્તરે અને ઉચ્ચ સ્તરે વિવિધ વિભાગોમાં કામ કરતા કર્મચારીઓની સેવાઓ લઈ શકશે. રાજ્યના તમામ જિલ્લાઓમાં તેની તૈયારી પૂર્ણ કરી દેવામાં આવી છે. જિલ્લા વહીવટી તંત્રએ પોતપોતાના જિલ્લામાં વસ્તી ગણતરીની કામગીરી શરૂ કરી દીધી છે. આજથી પ્રથમ તબક્કા હેઠળ તમામ ગણતરીકારો પોતપોતાના વિસ્તારોમાં ઘરે-ઘરે જઈને ઘરોની યાદી તૈયાર કરશે. તમામ ગણતરી કર્મચારીઓમાં સામગ્રીનું વિતરણ કરવામાં આવ્યું છે.

ઓબીસીને વસ્તીના હિસાબે નથી મળ્યું અનામતઃ તમને જણાવી દઈએ કે 1931માં પ્રથમ જાતિ આધારિત વસ્તીગણતરી કરવામાં આવી હતી, પરંતુ તેને પ્રકાશિત કરવામાં આવી ન હતી. તે સમયે પાકિસ્તાન અને બાંગ્લાદેશ પણ ભારતમાં આવતા હતા અને દેશની વસ્તી 30 કરોડની નજીક હતી. અત્યાર સુધી આ જ આધારે અંદાજ લગાવવામાં આવ્યો હતો કે દેશમાં કેટલા લોકો કઈ જાતિના છે. 1931ની વસ્તી ગણતરીમાં, OBC વસ્તી 52 ટકા હોવાનો અંદાજ હતો. આ પછી, કેન્દ્રમાં કોંગ્રેસની આગેવાની હેઠળની યુપીએ સરકારે 2011 માં સામાજિક-આર્થિક અને જાતિની વસ્તી ગણતરી હાથ ધરી હતી, પરંતુ જાતિના આંકડા જાહેર કરવામાં આવ્યા ન હતા. જાતિની વસ્તી ગણતરીની માંગ કરનારાઓનું કહેવું છે કે એસસી અને એસટીને તેમની વસ્તીના આધારે અનામત આપવામાં આવી હતી, પરંતુ ઓબીસીના કિસ્સામાં આવું થયું નથી.

આ પણ વાંચો:જાતિ આધારિત વસ્તી ગણતરી સંબંધિત અરજી પર SCએ કેન્દ્રને ફટકારી નોટિસ

જાતિ આધારિત વસ્તી ગણતરીની માંગ હતી: જાતિની વસ્તી ગણતરીની જરૂરિયાતને ધ્યાનમાં રાખીને, બિહાર વિધાનસભાએ 2018 અને 2019 માં તેની તરફેણમાં બે સર્વસંમતિથી ઠરાવો પસાર કર્યા. આ પછી, જૂન 2022 માં, બિહારમાં મુખ્યમંત્રી નીતિશ કુમારની અધ્યક્ષતામાં સર્વપક્ષીય બેઠક યોજાઈ હતી, જેમાં તેને સર્વસંમતિથી આગળ વધારવામાં આવી હતી. તે જ સમયે, બિહાર સરકારનું કહેવું છે કે નોન-એસસી અને નોન-એસટી સંબંધિત ડેટાની ગેરહાજરીમાં, અન્ય પછાત વર્ગ (ઓબીસી) ની વસ્તીનો અંદાજ કાઢવો મુશ્કેલ છે. તે જ સમયે, આ વસ્તી ગણતરીની માંગ કરનારાઓનું પણ કહેવું છે કે ક્વોટામાં સુધારો કરવાની જરૂર છે અને આ માટે જાતિ આધારિત વસ્તી ગણતરીની જરૂર છે.

આ પણ વાંચો:રાજ્ય આધારિત જાતિ વસ્તી ગણતરીની બંધારણીયતા પર નિષ્ણાતો ઉઠાવી રહ્યા છે પ્રશ્નો

જાતિની વસ્તી ગણતરીમાં 204 જાતિઓનો સમાવેશ: ચાલો તમને યાદ અપાવીએ કે ગયા વર્ષે ઓગસ્ટમાં, તત્કાલિન એનડીએ સરકારની ભાગીદારીમાં નીતિશ કુમારના નેતૃત્વમાં એક સર્વપક્ષીય પ્રતિનિધિમંડળ વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીને મળ્યું હતું અને બિહારમાં જાતિની વસ્તી ગણતરીની માંગ કરી હતી. પરંતુ કેન્દ્રે જાતિ આધારિત વસ્તી ગણતરીના તેના પ્રસ્તાવને ફગાવી દીધા પછી, રાજ્ય સરકારે તેને પોતાની રીતે કરાવવાની વાત કરી હતી, જે પણ 7 જાન્યુઆરીથી શરૂ થઈ હતી. આ માટે બિહાર સરકાર દ્વારા 204 જાતિઓની ઓળખ કરવામાં આવી છે. જેમાં અતિ પછાત 113, પછાત 30, SC 32, ST 32 અને સામાન્ય શ્રેણીની 7 જાતિઓનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે.