ન્યૂઝ ડેસ્કઃ દર વર્ષે, 20મી ઓગસ્ટના રોજ વિશ્વ મચ્છર દિવસની ઉજવણી બ્રિટીશ ડોક્ટર સર રોનાલ્ડ રોસને યાદ કરવા માટે કરવામાં આવે છે. જેમણે 1897માં શોધી કાઢ્યું હતું કે ‘માદા મચ્છર માણસોમાં મેલેરિયા સંક્રમિત કરે છે. લંડન સ્કૂલ ઓફ હાઇજિન એન્ડ ટ્રોપિકલ મેડિસિન 1930ના દાયકાથી વાર્ષિક વિશ્વ મચ્છર દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવે છે. મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય મચ્છરો દ્વારા ફેલાયેલા રોગો વિશેષ જાગૃતિ ફેલાવવાનો છે, ખાસ કરીને મેલેરિયા, અને તેને કેવી રીતે રોકી શકાય.
"મોસ્કિટો" શબ્દ સ્પેનિશ શબ્દ 'મુસ્કેતા' પરથી આવ્યો છે, જેનો અર્થ 'થોડી ઉડાન' છે. વિશ્વમાં મચ્છરોની 3 હજારથી વધુ જાતિઓ છે. જો કે, તેમાંના ફક્ત 3 જાતિનાં મચ્છર લોકોમાં રોગ સંક્રમણ માટે જવાબદાર છે.
એડીસ: ચિકનગુનિયા, ડેન્ગ્યુ ફીવર, લિમ્ફેટિક ફિલેરીઆસિસ, રીફ્ટ વેલી ફીવર, યલો ફીવર, ઝિકા માટે જવાબદાર છે
એનોફિલ્સ: મેલેરિયા, લિમ્ફેટિક ફિલેરિયાસિસ (આફ્રિકામાં) માટે જવાબદાર છે.
ક્યુલેક્સ: જાપાની એન્સેફાલીટીસ, લિમ્ફેટિક ફાઇલેરીઆસિસ, પશ્ચિમ નાઇલ તાવ માટે જવાબદાર છે.
દર વર્ષે, મચ્છરજન્ય રોગોના કારણે વિશ્વભરમાં લાખો લોકો મૃત્યુ પામે છે. તેઓને વિશ્વના સૌથી ઘાતક પ્રાણીઓ તરીકે શા માટે ઓળખવામાં આવે છે, તેનો ઉલ્લેખ કરવાની જરૂર નથી. જો કે, આપણે આ મચ્છરોથી સંપૂર્ણપણે છુટકારો મેળવવા માગીએ છીએ, આપણે ભૂલવું જોઈએ નહીં કે તે આપણા ઇકોસિસ્ટમનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે. તેઓ હજારો પ્રાણીઓ, પક્ષીઓ અને જંતુઓનો ખોરાક સ્રોત છે.
મચ્છર વિશેની રસપ્રદ વાતોઃ
- ફક્ત માદા મચ્છર માનવ રક્ત પર આધાર રાખે છે, જ્યારે નર છોડના અમૃત પર આધાર રાખે છે.
- માદાઓને તેમના ઇંડાના વિકાસ માટે લોહીની જરૂર હોય છે, તેથી માણસો અને અન્ય પ્રાણીઓના લોહીને ચૂસે છે.
- વરસાદી પાણી, સીપેજ, સિંચાઇ ચેનલો, વગેરેમાં એનોફિલ્સ મચ્છર જાતિઓ હોય છે. જ્યારે એડીસ એજિપ્ટી માનવ જાતે બનાવેલા પાણી સંગ્રહિત કન્ટેનરના કોઈપણ પ્રકારમાં પ્રજનન કરી શકે છે.
- એનોફિલ્સ મચ્છર મોટે ભાગે સાંજ અને પરોઢની વચ્ચે કરડે છે, જ્યારે એડીસ એજિપ્ટીનો ટોચનો કરડવાનો સમય સાંજ પહેલાં વહેલી સવાર અથવા સાંજ પહેલાં હોય છે.
- મચ્છરનું મહત્તમ આયુષ્ય 6 મહિના હોય છે.
- મચ્છરો સીઓ-2નો સ્રોત શોધીને તેમના શિકાર શોધી કાઢે છે. જે પ્રાણીઓ અને માણસો શ્વાસ બહાર કાઢે છે. તેઓ તેને 75 ફૂટ દૂરથી શોધી શકે છે.
મચ્છર વિશેની ગેરમાન્યતાઓ
એડીસ એલ્બોપિકટસ મચ્છર પર યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના રાષ્ટ્રીય આરોગ્ય સંસ્થાઓ (એનઆઈએચ) દ્વારા કરવામાં આવેલા એક અભ્યાસ મુજબ, એવું જાણવા મળ્યું છે કે, બ્લડ ગ્રુપ, એ, બી, એબી અને ઓ વચ્ચે, મચ્છર લોકો ઓ ગ્રુપ ધરાવતાં લોકોને વધુ કરડે છે. જો કે, સંશોધન હજી ચાલુ છે. ઘેરા અને કાળા રંગના કપડાં મચ્છરોને વધુ આકર્ષિત કરે છે. શરીરના વધારે તાપમાનથી પણ મચ્છર આકર્ષિત થાય છે.
એવા કોઈ ડેટા અથવા પુરાવા નથી કે જે કહે કે, મચ્છરના કરડવાથી COVID-19 ફેલાય છે. તે એક શ્વસન રોગ છે અને ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિની છીંક અથવા ખાંસીના ટીપાં દ્વારા ફેલાવા માટે જાણીતો છે.
મચ્છરના ડંખને ખંજવાળવું સુખદાયક હોઈ શકે છે, પરંતુ તે ખંજવાળ મટાડતો નથી. તેના લીધે ત્વચાનો ચેપને ફેલાવાની સંભાવના છે. તમે આઇસ-પેક, એલોવેરા જેલ અથવા કેલેમાઈન લોશનનો ઉપયોગ કરી શકો છો.
મચ્છર તમને ડંખ્યા પછી મરી જતા નથી. તેના બદલે તે ઇંડા મૂકવા માટે જરૂરી લોહી મેળવવા માટે, ઘણા લોકોને અથવા કદાચ તમને ફરીથી ડંખશે.
મચ્છરોને દૂર રાખવાનો શ્રેષ્ઠ રસ્તો એ છે કે, તમારા આખા શરીરને આવરી લેતા હળવા રંગના, ઢીલા-ફીટ કપડાં પહેરો. દિવસ દરમિયાન ખંજવાળ ન કરો. સ્થિર પાણીથી દૂર રહો, મચ્છરદાની નીચે સૂઈ જાઓ અને તમારા આસપાસના વિસ્તારમાં સ્વચ્છતા રાખો.
