આધાર કાર્ડ: વિશ્વની સૌથી મોટી બાયોમેટ્રિક ID સિસ્ટમ આધાર છે. વિશ્વ બેંકના મુખ્ય અર્થશાસ્ત્રી પોલ રોમરે આધારને વિશ્વનો સૌથી અદ્યતન ID પ્રોગ્રામ ગણાવ્યો હતો. આધાર પોતે જ ભારતમાં વસવાટનો કોઈ અધિકાર આપતું નથી. તેના બદલે, તેને નાગરિકતાના પુરાવાને બદલે રહેઠાણના પુરાવા તરીકે જોવામાં આવે છે. આધાર, 12-અંકનો (12 Digit Aadhar card) અનન્ય ઓળખ નંબર બની રહ્યો છે. ગૃહ મંત્રાલયે જૂન 2017માં સ્પષ્ટ કર્યું (Policies And Decision by Indian Government) હતું કે નેપાળ અને ભૂટાનની મુલાકાત લેતા ભારતીય નાગરિકો માટે આધાર એ ઓળખનું માન્ય સ્વરૂપ નથી. UIDAI એ કાયદો પસાર થયો તે પહેલા 28 જાન્યુઆરી, 2009 થી આયોજન પંચ (NITI Aayog)ની સંલગ્ન કાર્યાલય તરીકે કાર્યરત હતું. આધારને સમર્થન આપવા માટે મની બિલ તારીખ 3 માર્ચ, 2016ના રોજ સંસદમાં રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું.
આ પણ વાંચો: આઘાત અથવા અકસ્માતથી પ્રભાવિત હોય તો વિલંબ કર્યા વિના ડૉક્ટરની સલાહ લો
યુનિક નંબર: આધાર (Targeted Delivery of Financial and Other Subsidies) અધિનિયમ 2016. 11 માર્ચે લોકસભા દ્વારા મંજૂર કરવામાં આવ્યો હતો. 2016ના આધાર અધિનિયમ અનુસાર, ડેટા યુનિક આઈડેન્ટિફિકેશન ઓથોરિટી ઓફ ઈન્ડિયા (UIDAI) દ્વારા એકત્રિત કરવામાં આવ્યો છે. જે જાન્યુઆરી 2009માં ભારત સરકાર દ્વારા બનાવવામાં આવેલ અને તે અંતર્ગત કાર્યરત છે. ઇલેક્ટ્રોનિક્સ અને માહિતી ટેકનોલોજી મંત્રાલયે આ અંગે મોટી અને મહત્વની ભૂમિકા અદા કરી છે.
મનરેગા એક્ટ:મહાત્મા ગાંધી રાષ્ટ્રીય ગ્રામીણ રોજગાર ગેરંટી અધિનિયમ, જેને MGNREGA તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. તેનું નામ 2005 ના રાષ્ટ્રીય ગ્રામીણ રોજગાર ગેરંટી અધિનિયમ, અથવા NREGA 2009 માં રાખવામાં આવ્યું છે. ભારતમાં સામાજિક સુરક્ષા અને શ્રમ કાયદા દ્વારા કામ કરવાનો અધિકાર સુરક્ષિત છે. ગ્રામીણ વિકાસ મંત્રી રઘુવંશ પ્રસાદ સિંહ દ્વારા સંસદમાં બિલની રજૂઆત બાદ આ અધિનિયમ 23 ઓગસ્ટ 2005ના રોજ વડાપ્રધાન મનમોહન સિંહના યુપીએ વહીવટ દરમિયાન પસાર કરવામાં આવ્યો હતો. તેનો ઉદ્દેશ્ય એક નાણાકીય વર્ષમાં ઓછામાં ઓછા 100 દિવસની ચૂકવણીની રોજગારીના ઓછામાં ઓછા 100 દિવસની અકુશળ મેન્યુઅલ મજૂરી કરવા માટે સ્વયંસેવક હોય તેવા પરિવારના ઓછામાં ઓછા એક પુખ્ત સભ્યને આપીને ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં આજીવિકાની સુરક્ષામાં વધારો કરવાનો છે.
આ પણ વાંચો: પુરુષોને સ્ત્રીઓ કરતાં શા માટે કેન્સરનું જોખમ વધારે છે ?
મની લોન્ડરિંગ: એનડીએ તંત્રએ પ્રિવેન્શન ઓફ મની લોન્ડરિંગ એક્ટ 2002 પસાર કરીને આ પ્રથાનો સામનો કરવા અને તેના દ્વારા મેળવેલી સંપત્તિ જપ્ત કરવા માટેની જોગવાઈઓ કરી હતી. તારીખ 1 જુલાઈ 2005ના રોજથી PMLA અને તેના હેઠળના નિયમો અમલમાં આવ્યા. બેંકિંગ કંપનીઓ નાણાકીય સંસ્થાઓ અને મધ્યસ્થીઓએ તેમના ગ્રાહકોની ઓળખની પુષ્ટિ કરવા રેકોર્ડ રાખવા અને ફાઇનાન્સિયલ ઇન્ટેલિજન્સ યુનિટ-ઇન્ડિયા (FIU-IND) ને નિર્ધારિત ફોર્મેટમાં માહિતી પ્રદાન કરવા માટે તેના હેઠળ બનાવેલા કાયદા અને નિયમો દ્વારા આવશ્યક છે. કાયદામાં 2005 2009 અને 2012માં સુધારો કરવામાં આવ્યો હતો. પ્રિવેન્શન ઓફ મની લોન્ડરિંગ એક્ટની જોગવાઈએ ત્રણ વર્ષથી વધુ જેલની સજા પામેલા વ્યક્તિ માટે જામીન મેળવવાનું લગભગ અશક્ય બનાવ્યું હતું. PMLA એક્ટ 2002 ની કલમ 45 જણાવે છે કે સરકારી વકીલ, સરકાર દ્વારા નિયુક્ત વ્યક્તિ, કાયદા હેઠળના કોઈપણ ગુના માટે વ્યક્તિને આપવામાં આવેલ જામીન સામે લડવાની તક આપવી જોઈએ.
બેન્ક મર્જર: ભારતીય ધિરાણકર્તાઓ વિશ્વના કેટલાક સૌથી ખરાબ બેડ-લોન રેશિયોથી ઘેરાયેલા છે. બેંકિંગ ક્ષેત્રને પુનર્જીવિત કરવા માટે કેન્દ્રએ સપ્ટેમ્બરમાં જણાવ્યું હતું કે તે જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોને મર્જ કરશે. આગામી થોડા વર્ષોમાં તેમની સંખ્યા 27 થી ઘટાડીને 12 કરાશે. સરકારે 10 PSB ને ચાર એકમોમાં મર્જ કરવાનો નિર્ણય કર્યો. ત્રણ બેંકો - PNB, OBC અને યુનાઈટેડ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા - ભારતની બીજા ક્રમની સૌથી મોટી ધિરાણકર્તાની રચના કરાશે. જોકે આ નિર્ણયની અમલવારી થતા ઘણી ખરી બેન્કની સંખ્યા ઘટી ગઈ હતી. જેના કારણે બ્રાંચ મર્જરથી બેન્કિંગ સેક્ટર વિશાળ થયું. જેના લાભ અંતરિયાળ વિસ્તાર સુધી મળી રહ્યા. કેનેરા બેંક અને સિન્ડિકેટ બેંક ચોથા ક્રમની સૌથી મોટી PSB ની રચના કરવા માટે મર્જ કરાઈ. યુનિયન બેંક ઓફ ઈન્ડિયા આંધ્ર બેંક અને કોર્પોરેશન બેંક સાથે મર્જ કરીને ભારતની પાંચમી સૌથી મોટી PSB બની. વધુમાં, સાતમી સૌથી મોટી PSB બનાવવા માટે ભારતીય બેંક અલ્હાબાદ બેંક સાથે મર્જ થઈ.
આ પણ વાંચો: બ્રેકઅપ પછી લોકો પોતાની લાગણીઓને શા માટે નથી કરી શકતા કંટ્રોલ
ફોરેન પોર્ટફોલિયો ઈન્વેસ્ટમેન્ટ: કેન્દ્રીય બજેટમાં જાહેર કરાયેલા સરચાર્જમાં વધારા અંગે વિદેશી પોર્ટફોલિયો રોકાણકારો (FPIs) ની ચિંતાઓને હળવી કરવા માટે, નાણા મંત્રાલય બજેટ સુધી તેમના દ્વારા કમાયેલી આવકને ગ્રાન્ડફાધર કરવાનો વિચાર આવ્યો હતો. એમ મંત્રાલયના એક અધિકારીએ જણાવ્યું હતું. બજેટ 2019માં, સરકારે સુપર-રિચ (નોન-કોર્પોરેટ) માટે 2 કરોડથી 5 કરોડ રૂપિયાની આવક માટે 15 ટકાથી વધારીને 25 ટકા અને 15 ટકાથી વધારીને 37 ટકા કરવાની દરખાસ્ત કરી હતી. આનાથી શેરબજારો એ હદે ડૂબી ગયા કે સરકારે પોતાનો નિર્ણય પાછો ખેંચવો પડ્યો. વિદેશી પોર્ટફોલિયો રોકાણકારો (FPIs) અને સ્થાનિક પોર્ટફોલિયો રોકાણકારોની વધેલા સરચાર્જ અંગેની ચિંતાઓને હળવી કરવા માટે સરકારે ઓગસ્ટમાં જાહેરાત કરી હતી કે ઇક્વિટી શેર અને ઇક્વિટી-લક્ષી મ્યુચ્યુઅલ ફંડના એકમોના વેચાણમાંથી વ્યક્તિઓ અને હિંદુ અવિભાજિત પરિવારો (HUF) ને કેપિટલ ગેઈન ટેક્સ પર વધારેલ સરચાર્જ ચૂકવવો પડશે નહીં.
GST: દેશમાં જુદી જુદી ચીજ વસ્તુઓ અને ઉત્પાદન પર ટેક્સને લઈને અનેક વાદ વિવાદ થયેલા છે. પરંતુ સરકારના આવકના સ્ત્રોત પેટે જીએસટી પોલીસી લાગુ કરવામાં આવી. જેમાં કેટલીક કોમોડિટી પર ટેક્સ લાગુ થયો તો કેટલીક કોમોડિટીને ટેક્સ મુક્ત કરવામાં આવી. ખાસ કરીને કાચા માલ ટેક્સના નામે થતી ચોરી અને ઉત્પાદન ચાર્જિંગના નામે થતી નફાખોરી આ પોલીસીને કારણે અટકી ગઈ. કેન્દ્રની આ પોલીસીથી રાજ્ય સરકારને પણ આવક માટેનો સ્ત્રોત ઊભો થયો. એટલે એક જ કોમોડિટી પર બે ટેક્સ રાજ્ય અને કેન્દ્રનો. આમ વસ્તુઓ પર ખોટી રીતે લાગતા ચાર્જિસ અટક્યા
