શિયાળામાં બાળકોમાં વધી રહ્યું છે બ્રેઈન સ્ટ્રોકનું જોખમ, આ રીતે રાખો સાવધાની

શિયાળાની ઋતુ આવી ગઈ છે. આ દિવસોમાં બ્રેઈન સ્ટ્રોકનું જોખમ વધી રહ્યું છે. ડૉક્ટરોનું કહેવું છે કે 'છેલ્લા બે વર્ષમાં બાળકોમાં બ્રેઈન સ્ટ્રોકનું જોખમ લગભગ 15 ટકા વધી ગયું છે.'

લખનઉ: શિયાળામાં બ્રેઈન સ્ટ્રોકનો ખતરો વધી જાય છે કારણ કે આ ઋતુમાં શરીરમાં લોહીનો પ્રવાહ ધીમો થઈ જાય છે, જેના કારણે ક્યારેક લોહીનો પ્રવાહ સંપૂર્ણપણે બંધ થઈ જાય છે. આ સ્થિતિમાં બ્રેઈન સ્ટ્રોકનો હુમલો આવે છે.

આ અંગે માહિતી આપતાં, KGMU ના ન્યુરોલોજી વિભાગના વરિષ્ઠ ન્યુરોલોજીસ્ટ ડૉ. રવિ ઉન્યાલે જણાવ્યું હતું કે 'છેલ્લા બે વર્ષમાં બાળકોમાં બ્રેઈન સ્ટ્રોકનું જોખમ લગભગ 15 ટકા વધી ગયું છે. નાની ઉંમરમાં જ બાળકોમાં બ્રેઈન સ્ટ્રોકનું જોખમ ઝડપથી વધી રહ્યું છે, જેના કારણે માતા-પિતા પણ પરેશાન થઈ જાય છે. ડોકટરોના મતે બાળકના મગજમાં પુખ્ત વયના મગજ કરતાં સ્ટ્રોકમાંથી સાજા થવાની વધુ સારી તક હોય છે.

બારાબંકીથી બાળકની સારવાર માટે આવેલા સિદ્ધાર્થ મલ્હોત્રાએ કહ્યું કે 'શરૂઆતમાં એ બિલકુલ ખબર નહોતી કે બાળકને બ્રેઈન સ્ટ્રોક થયો છે. ધીરે ધીરે બાળક મોટો થવા લાગ્યો. જ્યારે બાળકે ત્રણ વર્ષ પૂરા કર્યા ત્યારે બાળક ચાલવા લાગશે તેવી અપેક્ષા હતી, પરંતુ બાળકને ચાલવામાં તકલીફ પડતી હતી. તેણે વધારે હલનચલન પણ ન કર્યું. જેમ જેમ બાળકો મોટા થયા તેમ આ સમસ્યા વધવા લાગી. બધાએ કહેવાનું શરૂ કર્યું કે ત્રણ વર્ષની ઉંમરે બાળક હળવાશથી ચાલવા લાગે છે, ત્યારપછી તેઓએ ડૉક્ટરને મળવાનું શરૂ કર્યું. બારાબંકીની જિલ્લા હોસ્પિટલમાં બતાવ્યું. ત્યાં ડોક્ટરે તેને KGMU, લખનઉ લઈ જવા કહ્યું. કેજીએમયુના ન્યુરોલોજી વિભાગમાં બાળકની સારવાર શરૂ કરવામાં આવી. સારવારને ચાર મહિના થઈ ગયા છે.

લક્ષણો:

• બાળકને આંચકી આવે છે.
• વધુ પડતી ઊંઘ અને માનસિક સ્થિતિમાં ફેરફાર
• જ્યારે બાળક શરીરની માત્ર એક બાજુનો ઉપયોગ કરે છે.
• નાના બાળકોમાં નિદાનમાં ઘણી વાર વિલંબ થાય છે.
• મોટા બાળકોમાં સ્ટ્રોકના લક્ષણો પુખ્ત વયના લોકો જેવા હોય છે.
• ગંભીર માથાનો દુખાવો અને ઉલ્ટી
• જોવામાં કે આંખની હલનચલનમાં તકલીફ
• શરીર અથવા ચહેરાના એક ભાગમાં નબળાઈ અથવા નિષ્ક્રિયતા
• અચાનક મૂંઝવણ કે ચક્કર આવવા
• ચાલવામાં, સંતુલન અથવા સંકલન કરવામાં મુશ્કેલી
• જોવામાં તકલીફ

'તપાસમાં જાણવા મળ્યું કે લાંબા સમયથી બ્રેઈન સ્ટ્રોક હતો':ગોંડાના અખિલ પ્રજાપતિ તેના ચાર મહિનાના નવજાત શિશુને KGMUના ન્યુરોલોજી વિભાગમાં બતાવવા પહોંચ્યા હતા. તેણે કહ્યું કે બાળકનું શરીર સામાન્ય બાળકની જેમ હલતું નથી. જેના કારણે ઘણા લોકોએ ડોક્ટરને બતાવવાનું સૂચન કર્યું હતું. અમે પહેલાં બહુ ધ્યાન આપ્યું નહોતું, પણ એકાદ-બે મહિના પછી અમને સમજાયું કે બાળકના શરીરની એક બાજુ જ હલનચલન કરી રહી છે, જે બાદ ન્યુરોલોજી વિભાગના ડોક્ટરોએ એમઆરઆઈ દ્વારા બાળકની તપાસ કરાવી. MRIમાં જાણવા મળ્યું કે બાળકને જન્મથી જ બ્રેઈન સ્ટ્રોક હતો. બાળકને બ્રેઈન સ્ટ્રોક હોવાનું નિદાન થતાં છેલ્લા એક વર્ષથી કેજીએમયુમાં બાળકની સારવાર ચાલી રહી છે. તે સમયે તે માત્ર ત્રણ મહિનાનો હતો. હાલ બાળકની ઉંમર દોઢ વર્ષની છે. પહેલાથી ઘણો સુધારો થયો છે, પરંતુ બાળક હજુ સંપૂર્ણ સ્વસ્થ નથી.

કેજીએમયુના ન્યુરોલોજી વિભાગના વરિષ્ઠ ન્યુરોલોજીસ્ટ ડો. રવિ ઉન્યાલે જણાવ્યું હતું કે 'બ્રેન સ્ટ્રોક બાળકોમાં ખૂબ જ દુર્લભ રોગ છે, પરંતુ એવું નથી કે બ્રેઈન સ્ટ્રોકથી પીડિત બાળકો નથી. . જો પુખ્ત વયના લોકોમાં 100 બ્રેઈન સ્ટ્રોકના દર્દીઓ છે, તો તેમાંથી 10 ટકા નાના બાળકો પણ બ્રેઈન સ્ટ્રોકથી પીડિત છે. તેથી લોકો જાગૃત રહે તે જરૂરી છે. તમારા પ્રત્યે અને તમારા બાળકો પ્રત્યે. તેમણે કહ્યું કે મોટા રોગોમાં સૌથી મોટી સમસ્યા એ છે કે લોકો તેના વિશે જાગૃત નથી. માહિતીનો અભાવ છે. જાગૃતિનો અભાવ છે. દરેક રોગનો યોગ્ય સમયે ઈલાજ થઈ શકે છે.

તેણે કહ્યું કે જો કોઈ પુખ્ત વ્યક્તિને કોઈ સમસ્યા હોય તો તે ડૉક્ટર પાસે આવે છે અને તેને તેના વિશે જણાવે છે અને તે મુજબ રોગનું નિદાન થાય છે. પછી દર્દીની સારવાર શરૂ થાય છે પરંતુ નાના બાળકોમાં આવું થતું નથી. કારણ કે, તે પોતાની સમસ્યા કહી શકતો નથી. આવી સ્થિતિમાં, માતા-પિતાએ સમજવું પડશે કે બાળકોના હાવભાવ, વર્તન અને પ્રવૃત્તિઓથી તેમને શું સમસ્યા છે. સૌથી મહત્વની બાબત એ છે કે લોકો જાગૃત છે. તેમણે કહ્યું કે જો લોકો સજાગ રહેશે, જો તેમને બ્રેઈન સ્ટ્રોકના કોઈ લક્ષણ દેખાય તો તેઓ સતર્ક થઈ જશે અને તરત જ નિષ્ણાતની સલાહ લેશે. તેમણે જણાવ્યું કે બ્રેઈન સ્ટ્રોક કોઈને પણ થઈ શકે છે.નાના બાળકોમાં બ્રેઈન સ્ટ્રોક માતાના ગર્ભમાંથી જ અથવા ડિલિવરી સમયે થાય છે. આવા બાળકોમાં તેમના શરીરમાં બહુ હલનચલન નથી હોતું.કેટલાક કિસ્સાઓમાં બાળકોના શરીરના એક ભાગમાં વધુ હલનચલન નથી થતું અને બીજા ભાગમાં બિલકુલ હલનચલન નથી થતું.

આ બાબતોનું ધ્યાન રાખો: ડૉ.રવિએ જણાવ્યું કે જો બાળકોમાં આવા લક્ષણો જોવા મળે તો તેમને તાત્કાલિક બાળરોગ નિષ્ણાત કે ન્યુરોલોજીસ્ટ પાસે લઈ જવા જોઈએ. જેથી કરીને, બાળકને જીવનભર લક્ષણોના જોખમનો સામનો કરવો ન પડે. આવા કિસ્સાઓમાં, નિદાન મગજ અને રક્ત વાહિનીઓના ઇમેજિંગ દ્વારા કરવામાં આવે છે જેમ કે મેગ્નેટિક રેઝોનન્સ ઇમેજિંગ (MRI) અથવા કોમ્પ્યુટેડ ટોમોગ્રાફી (CT).