દેહરાદૂન : ઉત્તરાખંડ સરકાર અને આરોગ્ય વિભાગ પ્રવાસની તૈયારીઓને લઈને લાખો દાવા કરી રહ્યા છે, પરંતુ વાસ્તવિકતા તેનાથી ઘણી દૂર લાગે છે. કારણ કે યાત્રા રૂટ પર 8 દિવસમાં 22 શ્રદ્ધાળુઓના મોત કહેવા પૂરતા છે. કેન્દ્ર સરકારમાં પણ ચારધામમાં થયેલા આ મોતને ગંભીરતાથી લેવામાં આવ્યું છે. આ જ કારણ છે કે કેન્દ્ર સરકારે આ સમગ્ર મામલે રાજ્ય સરકાર પાસેથી રિપોર્ટ માંગ્યો છે. મંગળવારે સાંજે સ્વાસ્થ્ય સચિવે PMOને જવાબ મોકલ્યો છે. જો કે, આ મૃત્યુ પાછળ જ્યાં સરકારની ખામીઓ સામે આવી રહી છે, ત્યાં શ્રદ્ધાળુઓની બેદરકારી પણ તેમના જીવ પર પડી રહી છે.
કયા કારણોસર મોતને ભેટી રહ્યા છે - ચારધામ યાત્રા દરમિયાન મોટાભાગના શ્રદ્ધાળુઓના મોત હાર્ટ એટેકના કારણે થયા હતા. જો કે અન્ય કેટલીક બીમારીઓને કારણે મુસાફરોના મોત પણ થયા છે. કેદારનાથ વોકવે પર એક ભક્તનું લપસવાથી અને ખાઈમાં પડી જવાથી મૃત્યુ થયું હતું. કેદારનાથ ધામમાં તૈનાત ડૉક્ટર પ્રદીપ ભારદ્વાજના જણાવ્યા અનુસાર, જો શ્રદ્ધાળુઓ કેટલીક બાબતોનું ધ્યાન રાખે તો તેઓ આવા જોખમોથી બચી શકે છે અને તેમની યાત્રા સરળતાથી પૂર્ણ કરી શકે છે.
કઇ રીતે ચઢાણ કરવું રહેશે સહેલું - ડો.પ્રદીપ ભારદ્વાજના જણાવ્યા અનુસાર ચારધામ યાત્રા પર આવતા શ્રદ્ધાળુઓ કેટલીક ભૂલો કરતા હોય છે, જેના કારણે તેમના જીવ પર અસર થઈ રહી છે. તેમાં સૌથી મોટી ભૂલ એ છે કે લોકો કેદારનાથ ધામ જેવા સ્થળેથી થોડા સમયમાં દર્શન કરીને પાછા જવા માગે છે. જેમાં હેલિકોપ્ટર દ્વારા આવનારા લોકોની સંખ્યા પણ વધુ છે. જ્યારે તમે ગુપ્તકાશી અથવા ફાટાથી હેલિકોપ્ટરમાં બેસી જાઓ છો, ત્યારે ત્યાંનું વાતાવરણ ગરમ હોય છે અને જ્યારે તમે 12,000 ફૂટની ઊંચાઈએ આવેલા કેદારનાથ ધામ પર પહોંચો છો ત્યારે ખૂબ જ ઠંડી હોય છે. આવી સ્થિતિમાં, વ્યક્તિનું શરીર તે તાપમાનને સ્વીકારવામાં સક્ષમ નથી અને તેમને શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થવા લાગે છે. આવી જ ભૂલ પગપાળા આવતા યાત્રિકો દ્વારા પણ કરવામાં આવે છે, તેઓ સમય બચાવવા માટે ખૂબ જ ઝડપથી ચાલે છે, જેના કારણે તેમને શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થવા લાગે છે.
તબિયત બગડવાના મુખ્ય કારણો - કેદારનાથ ધામમાં જો તબિયત બગડી રહી છે તો તેનું એક કારણ પૂરતા ગરમ કપડાંનો ઉપયોગ ન કરવો, તબીબી સલાહ વિના ઊંચાઈવાળા વિસ્તારોમાં ટ્રેકિંગ કરવું, ધબકારા ઝડપી હોવા છતાં ચાલવું, વોકવે પર જંક ફૂડ ખાવું એ પણ છે. ત્યાં આ સિવાય ઊંચાઈવાળા વિસ્તારોમાં ખાસ કરીને કેદારનાથ અને યમુનોત્રીમાં ઓક્સિજનની અછત અને સતત ચઢાણમાં અનિયમિત બ્લડપ્રેશરને કારણે લોકોને શ્વાસ લેવામાં તકલીફ પડે છે. આવી સ્થિતિમાં હૃદયના દર્દીઓને પણ મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડે છે. તે જ સમયે, યમુનોત્રી અને કેદારનાથ માટે ઘણું ચાલવું પડે છે. આ સાથે રસ્તો પણ ખૂબ જ ઉબડખાબડ છે, જેમાં બ્લડપ્રેશર અને સુગરના દર્દીઓને તકલીફ પડે છે.
ધામમાં માત્ર 57 ટકા ઓક્સિજન - એક સ્વસ્થ વ્યક્તિને શ્વાસ લેવા માટે 70 ટકા ઓક્સિજનની જરૂર હોય છે. જ્યારે આઠ હજાર ફૂટની ઉંચાઈ પછી ઓક્સિજનની જરૂરિયાત વધવા લાગે છે. આ પછી કેદારનાથ ધામમાં શ્વાસ લેવા માટે 87 ટકા ઓક્સિજનની જરૂર પડે છે, પરંતુ અહીં માત્ર 57 ટકા ઓક્સિજન છે, જેના કારણે બેચેની, બેહોશી અને હાર્ટ એટેક જેવી ઘટનાઓની શક્યતા વધી જાય છે.