Historical Moidam in Sivasagar : আমগুৰিত অৱহেলিত ঐতিহাসিক মৈদাম, সংৰক্ষণৰ আহ্বান

আমগুৰি ৰঘুতলত অৱহেলিত অৱস্থাত চিৰিং ফুকন আৰু চাৰিঙ্গীয়া ফুকনৰ মৈদাম । সংৰক্ষণৰ বাবে প্ৰত্নতত্ত্ব বিভাগৰ সুদৃষ্টি পৰিবনে (historical moidam neglected in Amguri Sivasagar) ?

আমগুৰি, ২ ফেব্ৰুৱাৰী :আহোমৰ শাসনকালৰ অলেখ স্মৃতি বিজড়িত মৈদাম-পুখুৰী আজি অস্তিত্বৰ সংকটত (great Ahom kingdom of Assam) । ইতিহাসপ্ৰসিদ্ধ শিৱসাগৰ জিলাত এনে বহু সমল আছে, যিবিলাক উদ্ধাৰ কৰিবলৈ ৰাজ্য অথবা কেন্দ্ৰীয় পুৰাতত্ত্ব বিভাগ সক্ষম হোৱা নাই (historical monuments of Ahom kingdom) । আহোম ৰাজত্বৰ বহু সম্পদ পুৰাতত্ত্ব বিভাগৰ অলক্ষিতে একাংশ সমাজ সচেতন লোকে সংৰক্ষণ কৰি ৰাখিছে যদিও সঠিক তথ্য অথবা ইতিহাসৰ প্ৰকৃত তথ্য বিচাৰি নোপোৱাৰ বাবে অৱহেলিত অৱস্থাত পৰি ৰৈছে (Ahom Moidam pond in existence problem) ।

শিৱসাগৰ জিলাৰ ৰংপুৰৰ পৰা আনুমানিক ২০ কিঃমিঃ দূৰত্বত অৱস্থিত ঐতিহাসিক চাৰিং অঞ্চল । বুৰঞ্জীৰ অনেক সমল, ইতিহাসৰ জ্ঞানেৰে সমৃদ্ধ চাৰিং আজিও জিলিকি আছে সগৌৰৱে । মণিৰাম দেৱান, সুখলতা-সুধলতা দুৱৰা, বেণুধৰ শৰ্মাকে ধৰি চাৰিঙ্গীয়া পুখুৰী, দেওধাই গাঁও, ম'ৰাবজাৰ, দেওৰজাৰ দেওলগা কাহিনী, লাওখাই পুখুৰী, দেওধাই পুখুৰী, ৰঘুতলৰ চিৰিং ফুকনৰ মৈদাম, চুহুং মৈদাম, পাঙৰাও বীৰৰ মৈদামকে ধৰি অলেখ স্মৃতি বিজড়িত বুৰঞ্জীৰ মেটমৰা ভঁৰাল তথা জ্ঞানৰ মুকুটা আজিও উজলি আছে (historical moidam neglected in Amguri Sivasagar) । শিৱসাগৰ জিলাখনতে বহু ঐতিহাসিক সম্পদ লুপ্তপ্ৰায় অৱস্থাত আছে, যিবিলাকৰ তথ্য খুঁচৰিলে বুৰঞ্জীৰ পাতত প্ৰকৃত তথ্য পাব পৰা নাযায় যদিও লোককথা আৰু লোক-প্ৰবাদ প্ৰচলিত হৈ আহিছে ।

ঐতিহাসিক চাৰিং অঞ্চলৰে দেওধাই গাঁৱৰ কাষতে লাগি আছে জেহেনীয়া, পুলিবৰ, ৰঘুতল অঞ্চল । আজিৰেপৰা ১৫/২০ বছৰ আগতে হাবি-জংঘলেৰে আৱৰি থকা অঞ্চলটোত জনবসতি সেৰেঙা আছিল । অঞ্চলটোত ৰঘুগছে আৱৰি আছিল কাৰণে বহুতে নাম দিলে ৰঘুতল । ক্ৰমান্বয়ে অঞ্চলটোত এঘৰ-দুঘৰ কৰি বহু পৰিয়ালে স্থায়ীকৈ বসতি কৰিবলৈ ধৰিলে । ঐতিহাসিক চেউনি আলিৰ কাষতে অৱস্থিত এই গাঁওকেইখনত এতিয়া জনসংখ্যা বৃদ্ধি পালে । ঐতিহাসিক চেউনি আলিৰ কাষতেই ৰঘুতলত পূৰ্বতে আছিল ২৭ টাকৈ মৈদাম । বুৰঞ্জীৰ প্ৰকৃত তথ্যৰে ঢুকি নোপোৱা বিশেষকৈ বুৰঞ্জীৰ প্ৰতি অসচেতনতাৰ বাবে এই মৈদামস্থলী একাংশ লোকে বেদখল কৰি খান্দিবলৈ ধৰিলে ।

আহোমৰ পূৰ্বপুৰুষক প্ৰকৃত সন্মান দিব নজনা এইসকল লোকে নিজৰ বীৰত্বক ভেঙুচালি কৰি চাৰিওদিশে বেদখল কৰিলে । ক্ৰমান্বয়ে মৈদামবিলাক মাটিৰ লগত মিলি গ'ল । আশীৰ দশকতে এই স্থানতে চৰকাৰে এটি পশু চিকিৎসা গৃহ বহুৱাই দিলে । ফলত মৈদামস্থলীবিলাক কাটি সমান কৰি চৰকাৰী গৃহ বহুৱাই দিলে । ইতিহাস খুঁচৰিলে দেখা যায় যে এই ২৭ টা মৈদাম আছিল চিৰিং ফুকন পৰিয়ালৰ । আহোম ৰাজ্যৰ এজন বিষয়া আছিল চিৰিং ফুকন বা ফু-কন চি-ৰিং । আহোমৰ দেওধাইসকলৰ গৰাকী বিশেষকৈ পূজা-সেৱাৰ কাৰ্য কৰোঁতা খেলৰ বিষয়া আছিল চিৰিং ফুকন । আহোম স্বৰ্গদেৱ চুবিনফাই সম্ভ্ৰান্ত আহোমসকলক সাতটা খেল বা ঘৰত (সাতঘৰীয়া আহোম) ভাগ কৰিছিল আৰু চিৰিং ফুকনসকলক চিৰিং খেলত অন্তৰ্ভুক্ত কৰিছিল । আহোম ধৰ্ম অনুযায়ী ৰজাঘৰীয়া সকলোবোৰ আচাৰ-অনুষ্ঠান তথা পূজা-পাতল চিৰিং ফুকনৰ পৰিয়ালে পৰিচালনা কৰিছিল ।

ড° লীলা গগৈৰ মতে, আহোম সাম্ৰাজ্যত বুৰঞ্জী প্ৰণয়নৰ এক সুকীয়া বিভাগ আছিল আৰু চিৰিং ফুকন আৰু বৰচিৰিং বৰুৱা উভয়ে মিলি এই কাৰ্যৰ তদাৰক কৰিছিল । আহোম ৰাজত্বকালত ৰচিত বৰ-অম্ৰৰ মতে চিৰিং ফুকন হৈছে ৰজাঘৰীয়া সকলো নথি আৰু বুৰঞ্জীৰ প্ৰণয়ন আৰু সংৰক্ষণৰ দায়িত্বত থকা মুখ্য বিষয়া । টাই পণ্ডিত পদ্ম দেওধাই ফুকনৰ মতেও ৰঘুতলত মুঠ ২৭ টা মৈদাম আছিল আৰু মৈদামবিলাক চাৰিঙ্গীয়া ফুকন, চিৰিং ফুকনৰ মৈদাম । সাঁচিপাতত লিপিবদ্ধ তথ্য অনুসৰি, শৰাইঘাট যুদ্ধত হেৰাই যোৱা যুঁজাৰু ৰণুৱাসকলৰ মৈদাম দিয়া হৈছিল । পূৰ্বতে ৩০ বিঘাৰো অধিক মাটিকালি আছিল । আহোম ৰাজত্বৰ বুৰঞ্জীসমূহ লিখাৰ দায়িত্বভাৰ চিৰিং ফুকনৰ ওপৰত ন্যস্ত আছিল ।

সেই সময়ৰ আহোম ভাষা শিক্ষাৰ ব্যৱস্থাৰ চোৱা-চিতা কৰাটোও বৰচিৰিং বৰুৱাৰ সৈতে চিৰিং ফুকনৰ দায়িত্বত আছিল । কোনো লোকে ৰজাঘৰীয়া বিষয়বাব লাভ কৰিবলৈ হ'লে বুৰঞ্জী বিষয়ক মহলা এটা চিৰিং ফুকনৰ আগত দিব লাগিছিল । প্ৰায়োগিক ক্ষেত্ৰত চিৰিং ফুকনে আহোম ভাষাত বুৰঞ্জীসমূহ লিখিছিল । ৰজাসকলৰ দেহাৱসান ঘটিলে মৈদাম দিয়াৰ পিছত আহোম নিয়ম অনুযায়ী মৃতকৰ ক্ৰিয়া-কৰ্ম বাইলুং পণ্ডিতৰ লগতে চিৰিঙৰ ঘৰৰ লোকে সম্পাদন কৰিছিল । ঐতিহাসিক চাৰিং দেওধাই গাঁও বুৰঞ্জীৰ বহু গ্ৰন্থ বিশেষকৈ সাঁচিপাত, তুলাপাত, কাঠি-বানচেং, ফুল-বানচেং ইত্যাদিলৈ লক্ষ্য ৰাখি চিৰিং ফুকনৰ লোকসকলক এই দেওধাই গাঁৱতে সংস্থাপিত কৰিছিল বুলি ক'ব পাৰি ।

সাতঘৰীয়া আহোমৰ অন্য খেলকেইটাৰ দৰে চিৰিং ফুকনসকলে কোনো কৰ-কাটল পৰিশোধ কৰিব নালাগিছিল । বিভিন্ন ৰাজখোৱা, বৰুৱা আৰু আন আন ফুকনসকলৰ সৈতে চিৰিং ফুকনৰ পদমৰ্যাদা সমান আছিল । তেওঁলোকে লোহাৰ ঢেকৰ লগা চাঙ্গি, টুপি, জাপি, পাখি-বিচনী, ৰূপৰ চুলাৰে পানী-জাপি, খেৰ, দীঘলনলীয়া ঘূৰণীয়া আগখৰা বিচনী, ৰূপৰ বেৰি দিয়া লাখুটি, ছালকঠ আৰু উকা বৰজাপি ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ অনুমতি লাভ কৰিছিল । সকলো ফুকন আৰু বৰুৱাই পৰ্হি চাঙ্গিও লাভ কৰিছিল । এই চিৰিং ফুকন বিষয়াৰ মৈদাম জেহেনীয়া ৰঘুতলতে আহোম নিয়মেৰে সংস্থাপিত কৰিছিল । চিৰিং ফুকন বিষয়াৰ লগতে ডা-ডাঙৰীয়াসকলৰ মৈদামো একেলগে স্থাপিত কৰিছিল । ৰঘুতলত অৱস্থিত মৈদামৰ বিষয়ে আন বহু বিজ্ঞ লোকে এনেদৰেও ক'ব বিচাৰে ।

শৰাইঘাটৰ যুদ্ধত লাচিত বৰফুকনৰ সৈতে পালি সেনাপতিৰ দায়িত্ব লাভ কৰিছিল চিৰিং ফুকনে । যুদ্ধত পালি সেনাপতিৰ দায়িত্ব লাভ কৰি চিৰিং ফুকনে প্ৰবল পৰাক্ৰমেৰে যুদ্ধত অৱৰ্তীণ হয় । শৰাইঘাটৰ যুদ্ধতে পালি সেনাপতি চিৰিং ফুকনৰ লগত যুদ্ধত প্ৰাণ আহুতি দিয়া সৈনিকসকলৰ ২৭ টাকৈ মৈদাম দেওধাই গাঁৱৰ সমীপৰ ৰঘুতলতে স্থাপিত কৰা হয় । বুৰঞ্জীৰ প্ৰকৃত তথ্য বিচাৰি নাপালেও এটা কথা ক'ব পাৰি যে ঐতিহাসিক চাৰিং আৰু দেওধাই গাঁৱৰ ফুকনৰ বংশোদ্ভৱ, পাংৰাও ফুকনৰ লগত ৰজিতা খুৱাই এয়া যে চিৰিং ফুকনৰে মৈদামস্থলী সেয়া পূৰামাত্ৰাই ক'ব পাৰি । তথ্যৰ দুয়োটা দিশৰপৰাই আহোম বুৰঞ্জীত যে চিৰিং ফুকনৰ অনবদ্য অৱদান আছিল সেয়া ধ্ৰুৱসত্য । আহোম ভাষা শিক্ষাৰ ব্যৱস্থাৰ চোৱা-চিতা কৰাৰ পৰা আহোমৰ দেওধাইসকলৰ গৰাকী বিশেষকৈ পূজা-সেৱাৰ কাৰ্য কৰোঁতা খেলৰ বিষয়া হিচাপে চিৰিং ফুকন আহোমৰ স্বৰ্গদেউসকলৰ অন্যতম প্ৰিয়ভাজন বিষয়া আছিল ।

এই চিৰিং ফুকনৰ মৈদামস্থলী চেউনি আলিৰ কাষতে সংস্থাপিত কৰিছিল যদিও কালৰ সোঁতত মৈদামবিলাক একাংশ লোকে খান্দি ঘৰৰ ভেটি, দ থাই বাম কৰা, পুখুৰী পোতাত ব্যৱহাৰ কৰিলে । ফলত মৈদামবিলাক সৰু হৈ পৰিল । কোনোটো আকৌ নাইকিয়া হ'ল । সম্প্ৰতি এই স্থানত কেৱল দুটা মৈদামেহে অস্তিত্ব ৰক্ষা কৰি আছে । শেহতীয়াকৈ আটাছু আৰু টাইপাৰ দৰে সংগঠনে অৱশিষ্ট মৈদামকেইটা সংৰক্ষণৰ দাবী উত্থাপন কৰিছে যদিও বিভাগীয় কৰ্তৃপক্ষই কোনোধৰণৰ গুৰুত্ব আৰোপ কৰা পৰিলক্ষিত হোৱা নাই । সদৌ টাই আহোম ছাত্ৰ সন্থাই এই মৈদামস্থলীত প্ৰতি বছৰে পূৰ্বপুৰুষক সুঁৱৰি পৱিত্ৰ মে-ডাম-মে-ফি পালন কৰি আহিছে ।

ৰজাঘৰীয়াৰ গুৰুত্বহীনতাৰ বাবে ইতিহাসৰ পৃষ্ঠা থমকি ৰোৱা বীৰ যোদ্ধাৰ অকথিত বুৰঞ্জীকালৰ সোঁতত হেৰাই যোৱাৰ অৱস্থা । স্বচক্ষে প্ৰত্যক্ষ কৰিলে অৱশিষ্ট মৈদামকেইটা মৈদামৰ পৰিৱৰ্তে মাটিৰ ঢিপ বুলিহে বহু লোকে ক'ব খুজিব যদিও এই লেখকৰ লগতে স্থানীয় বহু বিজ্ঞ লোকে মৈদাম থকাৰ বিষয়ে প্ৰত্যক্ষ কৰা হৈছিল । বৰ্তমানেও জেহেনীয়া খণ্ডৰ ৭৪০ নং ডাগৰ ৫ বিঘা ৩ লেচা মৈদামৰ নামত সংক্ষিত হৈ আছে যদিও বেদখলৰ কবলত পৰি মৈদামস্থলী নিঃশেষ হৈ গ'ল । সময় থাকোঁতেই ৰাজ্যৰ প্ৰত্নতত্ত্ব বিভাগে চিৰিং ফুকন আৰু চাৰিঙ্গীয়া ফুকনৰ মৈদামস্থলী সংৰক্ষণ কৰিব লাগে । অন্যথাই চিৰদিনৰ বাবে হেৰাই যাব বুৰঞ্জীৰ এইসমূহ সমল ।

শিৱসাগৰ জিলাত এয়া কেৱল এটা উদাহৰণহে মাত্ৰ । এনে বহু পৌৰাণিক মৈদাম-পুখুৰী তথা সম্পদ আছে, যিবিলাক আজিও উদ্ধাৰ হোৱা নাই । বহু ঠাইত বহু লোকে মৈদাম-পুখুৰীৰ আহোম নিয়ম অনুসৰি পূজা-পাতল কৰি আহিছে যদিও প্ৰচাৰ আৰু প্ৰকৃত তথ্যৰ অভাৱত অৱহেলিত হৈ পৰি ৰৈছে । আশা ৰাখিছোঁ চাৰিং দেওধাই গাঁৱৰ সমীপৰ ৰঘুতলত অৱস্থিত চিৰিং ফুকন আৰু চাৰিঙ্গীয়া ফুকনৰ মৈদামক নতুন মাত্ৰা প্ৰদানেৰে প্ৰত্নতত্ত্ব বিভাগে বিশেষ পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰিব ।

লগতে পঢ়ক :Chilarai award 2023: মহাবীৰ চিলাৰায়ৰ বীৰত্বৰ প্ৰচাৰ-প্ৰসাৰৰ বাবে চৰকাৰক আহ্বান জে পি ৰাজখোৱাৰ