Water on Earth may be older than our Sun : পৃথিৱীৰ পানী সূৰ্যতকৈও পুৰণি !

সূৰ্য উৎপত্তি আগত নে পৃথিৱীত থকা পানীৰ ? বহুতৰ বাবে ই এক কৌতূহলী প্ৰশ্ন । এইবাৰ জ্যোতিৰ্বিজ্ঞানীয়ে গৱেষণাৰ জৰিয়তে দাবী কৰিছে যে সূৰ্যতকৈও পৃথিৱীত উপলব্ধ পানীৰ সৃষ্টি আগতে হৈছিল (Water on Earth may be older than our Sun)। পৃথিৱীৰ পৰা প্ৰায় ১৩০০ আলোকবৰ্ষ দূৰৈত থকা গ্ৰহ গঠনকাৰী ডিস্কত জ্যোতিৰ্বিজ্ঞানীসকলে গেছীয় পানী চিনাক্ত কৰাৰ লগে লগে এই নতুন ধাৰণাটো পোহৰলৈ আহিছে ।

নিউজ ডেস্ক,৯ মাৰ্চ :জ্যোতিৰ্বিজ্ঞানীসকলে পৃথিৱীৰ পৰা প্ৰায় ১৩০০ আলোকবৰ্ষ দূৰত থকা ভি-৮৮৩ অৰিয়নিছ তৰাটোৰ চাৰিওফালে গ্ৰহ গঠনকাৰী ডিস্কত গেছীয় পানী চিনাক্ত কৰিছে (Gaseous water detected in planet forming disc)। পানীৰ চিনাক্তকৰণৰ লগে লগে গৱেষকসকলে এই ধাৰণাটোক সমৰ্থন কৰিছে যে পৃথিৱীত পানী সূৰ্যতকৈও পুৰণি । আটাকামা লাৰ্জ মিলিমিটাৰ/চাবমিলিমিটাৰ এৰে (Atacama Large Millimeter Array) ব্যৱহাৰ কৰি ধৰা পৰা এই পানীত এটা ৰাসায়নিক পদাৰ্থ আছিল যিয়ে তৰা গঠনকাৰী গেছৰ ডাৱৰৰ পৰা গ্ৰহলৈ পানীৰ যাত্ৰাক ব্যাখ্যা কৰিছে । এক অধ্যয়নত গৱেষণসকলে এই কথা উল্লেখ কৰিছে ।

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ নেচনেল ৰেডিঅ' এষ্ট্ৰ'নমি অবজাৰ্ভেটৰীৰ (National Radio Astronomy Observatory) জ্যোতিৰ্বিজ্ঞানী আৰু অধ্যয়নটোৰ মুখ্য লেখক জন জে টবিনে কয়, "আমি এতিয়া আমাৰ সৌৰজগতৰ পানীৰ উৎপত্তি সূৰ্য গঠনৰ আগতেই হৈছিল নেকি বিচাৰি উলিয়াব পাৰো (Origins of water in our Solar System)।" এই আৱিষ্কাৰটো ভি৮৮৩ অৰিয়নিছ তৰাৰ চাৰিওফালে গ্ৰহ গঠনকাৰী ডিস্কত পানীৰ গঠন অধ্যয়ন কৰি কৰা হৈছে । অধ্যয়নটো 'Nature'ত প্ৰকাশ কৰা হৈছে ।

যেতিয়া গেছ আৰু ধূলিৰ ডাৱৰ খহি পৰে, ই ইয়াৰ কেন্দ্ৰত এটা তৰা গঠন কৰে । তৰাটোৰ চাৰিওফালে, ডাৱৰৰ পৰা অহা বিভিন্ন সামগ্ৰীয়ে এটা ডিস্ক গঠন কৰে । কেই নিযুত বছৰৰ ভিতৰত, ডিস্ক বোৰ একেলগে গোট খাই ধূমকেতু, গ্ৰহাণু আৰু অৱশেষত গ্ৰহ গঠন কৰে । গৱেষক টবিন আৰু তেওঁৰ দলে পানীৰ ৰাসায়নিক পদাৰ্থ আৰু তৰা গঠনকাৰী মেঘৰ পৰা গ্ৰহলৈ ইয়াৰ যাত্ৰা জোখাৰ বাবে ALMA ব্যৱহাৰ কৰিছে ।

পানীত সাধাৰণতে এটা অক্সিজেন পৰমাণু আৰু দুটা হাইড্ৰজেন পৰমাণু থাকে । টবিনৰ দলে পানীৰ অলপ গধুৰ সংস্কৰণ অধ্যয়ন কৰিছিল য'ত হাইড্ৰজেন পৰমাণুবোৰৰ এটা ডিউটেৰিয়ামৰ সৈতে সলনি কৰা হয় - হাইড্ৰজেনৰ এক গধুৰ আইচ'টোপ । যিহেতু বিভিন্ন পৰিস্থিতিত সৰল আৰু গধুৰ পানী গঠন হয়, সেইবোৰৰ অনুপাত কেতিয়া আৰু ক'ত পানী সৃষ্টি হৈছিল তাক অনুসৰণ কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি ।

উদাহৰণ স্বৰূপে, কিছুমান সৌৰজগতৰ ধূমকেতুৰ এই অনুপাত পৃথিৱীৰ পানীৰ দৰে একে বুলি দেখুওৱা হৈছে, যি পৰামৰ্শ দিয়ে যে ধূমকেতুবোৰে পৃথিৱীলৈ পানী প্ৰদান কৰিব পাৰে । দলটোৱে ভি৮৮৩ অৰিয়নিছত (V883 Orionis) গেছীয় পানী পৰ্যবেক্ষণ কৰিবলৈ উত্তৰ চিলিৰ ৰেডিঅ' টেলিস্কোপৰ এৰে এআৰএমএ ব্যৱহাৰ কৰিছে ।

অধ্যয়নটোৱে কয় যে, ইয়াৰ সংবেদনশীলতা আৰু সৰু সৰু বিৱৰণ বিচাৰি উলিওৱাৰ সামৰ্থ্যৰ বাবে তেওঁলোকে পানী চিনাক্ত কৰিবলৈ আৰু ইয়াৰ গঠন নিৰ্ধাৰণ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল, লগতে ডিস্কৰ ভিতৰত ইয়াৰ বিতৰণ মেপ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল । পৰ্যৱেক্ষণৰ পৰা বিজ্ঞানীসকলে জানিব পাৰিলে যে এই ডিস্কত পৃথিৱীৰ সকলো মহাসাগৰত পানীৰ পৰিমাণৰ কমেও ১২০০ গুণ আছে ।

পূৰ্বে দেখা গৈছিল যে প্ৰথমে ডাৱৰৰ পৰা নতুন তৰালৈ আৰু তাৰ পিছত ধূমকেতুৰ পৰা গ্ৰহলৈ পানীৰ যাত্ৰা হয় । কিন্তু এতিয়ালৈকে নতুন তৰা আৰু ধূমকেতুৰ মাজৰ সম্পৰ্ক নাই । টবিনে কয়, "ভি৮৮৩ অৰিয়নিছ হৈছে এই ক্ষেত্ৰত মিচিং লিংক ।" তেওঁ উল্লেখ কৰা মতে ডিস্কত থকা পানীৰ গঠন আমাৰ নিজৰ সৌৰজগতৰ ধূমকেতুৰ সৈতে একে (Solar System)।

টবিনে উল্লেখ কৰা মতে এয়া হৈছে এই ধাৰণাটোৰ নিশ্চয়তা যে গ্ৰহ প্ৰণালীৰ পানী কোটি কোটি বছৰ পূৰ্বে অৰ্থাৎ সূৰ্যৰো আগত আন্তঃনক্ষত্ৰীয় মহাকাশত সৃষ্টি হৈছিল আৰু ধূমকেতু আৰু পৃথিৱী দুয়োৰে দ্বাৰা উত্তৰাধিকাৰী হিচাপে পোৱা গৈছে যি তুলনামূলকভাৱে অপৰিৱৰ্তিত । কিন্তু পানী নিৰীক্ষণ কৰাটো জটিল হৈ পৰিছিল । নেডাৰলেণ্ডৰ লিডেন অবজাৰ্ভেটৰীৰ সহ-লেখক মাৰ্গট লিমকাৰে কয়, "গ্ৰহ গঠনকাৰী ডিস্কৰ বেছিভাগ পানী বৰফ হিচাপে থাকে, সেয়েহে ই সাধাৰণতে আমাৰ দৃষ্টিৰ পৰা লুকাই থাকে।"

অণুবোৰৰ চলন আৰু কম্পন কৰাৰ লগে লগে নিৰ্গত হোৱা বিকিৰণৰ বাবে গেছীয় পানী চিনাক্ত কৰিব পাৰি, কিন্তু পানী বৰফ হ'লে ই অধিক জটিল হয়, য'ত অণুবোৰৰ গতি অধিক সীমাবদ্ধ হয় । ডিস্কৰ কেন্দ্ৰৰ ফালে, তৰাটোৰ ওচৰত গেছীয় পানী পোৱা যায়, য'ত ই গৰম হয় ।

অধ্যয়নটোত কোৱা হৈছে যে, এই অঞ্চলবোৰ ধূলিৰ ডিস্কে লুকুৱাই ৰাখে আৰু দূৰবীণৰ দ্বাৰা প্ৰতিচ্ছবি তৈয়াৰ কৰিব পৰাকৈও অতি সৰু হয় । সৌভাগ্যক্ৰমে, ভি৮৮৩ অৰিয়নিছ ডিস্কটো শেহতীয়া অধ্যয়নত অস্বাভাৱিকভাৱে গৰম হোৱা দেখুৱাইছিল । তৰাটোৰ পৰা শক্তিৰ এক নাটকীয় বিস্ফোৰণে ডিস্কটো গৰম কৰে । এনে এক উষ্ণতালৈকে যায় য'ত পানী এতিয়া বৰফৰ ৰূপত নাই কিন্তু গেছ হিচাপে পোৱা যায় । যাৰ ফলত গৱেষকসকলে ইয়াক চিনাক্ত কৰিবলৈ সক্ষম হয় বুলি টবিনে উল্লেখ কৰে ।

লগতে পঢ়ক :BrahMos precision strike missile: ব্ৰাহ্মোছ প্ৰিচিচন ষ্ট্ৰাইক মিছাইলৰ সফল পৰীক্ষণ ভাৰতীয় নৌ সেনাৰ