নিউজ ডেস্ক, 26 আগষ্ট :আমাজান দক্ষিণ আমেৰিকাৰ আমাজন অৱবাহিকাৰে আৱৰি থকা এক বিশাল ক্ৰান্তীয় বৰ্ষাৰণ্য । আমাজান অৱবাহিকা (basin) বিশ্বৰ ভিতৰতে সৰ্ববৃহৎ আৰু ইয়াৰ মাটিকালি ৭০,৫০,০০০ বৰ্গ কিল’মিটাৰ আৰু পৰিমাণ হিচাপত ই সমগ্ৰ দক্ষিণ আমেৰিকাৰ আধা অংশ হ’ব । এই বৰ্ষাৰণ্যৰ ওপৰত ৰাজনৈতিকভাবে নখন দেশৰ আধিপত্য আছে । বিজ্ঞানীসকলৰ মতে আনুমানিক প্ৰায় ৫.৫ কোটি বছৰ পূৰ্বে এই জংঘলৰ সৃষ্টি হৈছিল ।
আমাজান অৱবাহিকাত থকা আমাজন পৃথিৱীৰ দ্বিতীয়খন দীৰ্ঘতম নদী আৰু জলপ্ৰৱাহ (discharge)ৰ ভিত্তিত ই পৃথিৱীৰ সৰ্ববৃহৎ নদী । আমাজান নদীৰ গড় জলপ্ৰৱাহ (discharge)ৰ মাত্ৰা প্ৰতি ছেকেণ্ডত ২,০৯,০০০ কিউবিক মিটাৰ ৷ আমাজানৰ ব্ৰাজিলৰ ভিতৰত থকা অংশটো বিশ্বৰ অন্য সকলো অৱবাহিকাতকৈ বৃহৎ । এই নদী ব্ৰাজিলৰ মাজেৰে পাৰ হৈ গৈ আটলাণ্টিক মহাসাগৰত পৰিছেগৈ । শেহতীয়া এক গৱেষণাত আমাজানক বিশ্বৰে দীৰ্ঘতম নদী বুলি প্ৰকাশ পাইছে ।
আমাজানৰ অৱবাহিকাৰ অধিকাংশ অঞ্চল বিষুৱীয় অঞ্চলত অৱস্থিত হোৱা আৰু বিষুৱীয় অঞ্চলত হোৱা প্ৰৱল বৃষ্টিপাতৰ কাৰণে এই নদীয়েদি প্ৰৱাহিত হয় পৃথিৱীৰ আনসমূহ নদীতকৈ অধিক জলৰাশি । নদীখনে প্ৰতি ছেকেণ্ডত ১,৮০,০০০ ঘন মিটাৰ পানী আটলাণ্টিকলৈ প্ৰৱাহিত কৰে । পৃথিৱী পৃষ্ঠত প্ৰৱাহিত মুঠ জলৰাশিৰ ২৫ শতাংশ আমাজানেদি প্ৰৱাহিত হয় বুলি জানিব পৰা গৈছে । এই বিপুল জলৰাশি ইমান প্ৰৱল বেগেৰে আটলাণ্টিকত প্ৰৱেশ কৰে যে, নদীখনৰ মোহনাৰ পৰা প্ৰায় ৬৪ কিলোমিটাৰ পৰ্যন্ত সাগৰৰ পানী ঘোলা আৰু লুণীয়া হৈ থাকে ।
লগতে পঢ়ক :জনা-নজনা : বিশ্ব ঐতিহ্যক্ষেত্ৰ উলুৰুক আৰ্য়াছ ৰক
আমাজানৰ প্ৰস্থৰ ঠেক অংশ অতিকমে ১০ কিল’মিটাৰ আৰু বাৰিষা ই ৪৮ কিল’মিটাৰ পৰ্যন্ত বহল হৈ পৰে । আটলাণ্টিক মহাসাগৰত মিলিত হোৱাৰ অংশত এই নদীৰ প্ৰস্থ হয়গৈ ২৪০ কিল’মিটাৰ । এই নদীৰ মুখ (mouth of the main stream) অংশ বহলে ৮০ কিল’মিটাৰ । আমাজানৰ বৃহদাকাৰ আকৃতিৰ বাবে এই নদীক "নদী সাগৰ" (The River Sea) বুলিও আখ্যা দিয়া হয় ।
আমাজান নদীৰ অৱবাহিকাৰ প্ৰায় ৫০ লাখ বৰ্গ কিলোমিটাৰ ঘন বৰ্ষাৰণ্য (Rain Forest)। আমাজান বৰ্ষাৰণ্যতেই বিশ্বৰ অধিক সংখ্যক বনভূমি আছে । বিজ্ঞানীসকলে এতিয়ালৈকে আৱিষ্কাৰ কৰা 40,000 প্ৰজাতিৰ প্ৰায় 3,900 বিধ প্ৰজাতিৰ উদ্ভিদ ইয়াত উপলব্ধ । সমগ্ৰ পৃথিৱীতেই ব্যৱহৃত হৈ থকা প্ৰায় ১২০ বিধ ঔষধৰ গছ ইয়াত পোৱা যায় । পৃথিৱীৰ প্ৰায় বিশ শতাংশতকৈও অধিক অক্সিজেন উৎপাদন হয় এই বৃহৎ অঞ্চলতেই, যাৰ ফলত ইয়াক আখ্যা দিয়া হৈছে "পৃথিৱীৰ হৃদয়" ।