ৰাজহ বাজেট কি ? কেন্দ্ৰীয় বাজট 2024-25 ৰ সৈতে ইয়াৰ সম্পৰ্ক কি ?

Union Budget 2024-25: কেন্দ্ৰীয় বাজেটত ৰাজহ ব্যয় হৈছে আটাইতকৈ ডাঙৰ উপাদান আৰু ই কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ ব্যয়ৰ সিংহভাগ খৰচ কৰে । ইটিভি ভাৰতৰ কৃষ্ণানন্দই ৰাজহ বাজেট সন্দৰ্ভত যুগুত কৰিছে এই প্ৰতিবেদন ৷

নিউজ ডেস্ক, 5 জানুৱাৰী: প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীৰ চৰকাৰে নিৰ্বাচনী বৰ্ষত সম্পূৰ্ণ বাজেট দাখিল নকৰাৰ ফল স্বৰূপে অহা কেইমাহমানৰ বাবে ভাৰত চৰকাৰৰ ব্যয় বহন কৰাৰ বাবে সংসদৰ অনুমোদন বিচাৰি অহা মাহৰ পহিলা তাৰিখে বিত্তমন্ত্ৰী নিৰ্মলা সীতাৰমণে Votes on Account দাখিল কৰিবলৈ ওলাইছে ৷

সংবিধানৰ ১১২ অনুচ্ছেদ অনুসৰি চৰকাৰে অহা বছৰৰ ৰাজহ লাভ আৰু ব্যয়ৰ অনুমান বাৰ্ষিক বিত্তীয় বিৱৰণী (এ এফ এছ)ৰ ৰূপত দাখিল কৰিব লাগিব, এই কচৰৎক জনপ্ৰিয়ভাৱে কেন্দ্ৰীয় বাজেট উপস্থাপন বুলি কোৱা হয় । ১১২ নং অনুচ্ছেদৰ উপ-দফা ১(খ) অনুসৰি ভাৰতীয় সমন্বিত পুঁজিৰ পৰা প্ৰস্তাৱিত অন্যান্য ব্যয় পূৰণৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় ধনৰ বিষয়ে সংসদক অৱগত কৰিব লাগিব ।

একেটা উপ-দফাৰ অধীনত চৰকাৰে ৰাজহ একাউণ্টত কৰা ব্যয়ক অন্যান্য ব্যয়ৰ পৰা পৃথক কৰাটো সাংবিধানিক প্ৰয়োজনীয়তা।

• কেন্দ্ৰীয় বাজেটত ৰাজহ ব্যয় কি ?

চৰকাৰে কৰা ব্যয়ক ব্যাপকভাৱে দুটা ভাগত বিভক্ত কৰা হয় – ৰাজহ ব্যয় আৰু মূলধনী ব্যয় । কেন্দ্ৰীয় বাজেটত ৰাজহ ব্যয় আটাইতকৈ ডাঙৰ উপাদান আৰু ই কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ ব্যয়ৰ সিংহভাগ খৰচ কৰে । উদাহৰণস্বৰূপে, চলিত বিত্তীয় বৰ্ষত বাজেটৰ অনুমান অনুসৰি কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ মুঠ ব্যয় ৪৫ লাখ কোটি টকাৰ ওপৰত নিৰ্ধাৰণ কৰা হৈছে ।

তথ্য অনুসৰি ইয়াৰ তিনি-চতুৰ্থাংশতকৈ অধিক, এই আচৰিত ধৰণৰ ধনৰ প্ৰায় ৭৮ শতাংশক সংবিধানৰ ১১২ (১) (খ) অনুচ্ছেদ অনুসৰি ৰাজহ ব্যয় হিচাপে শ্ৰেণীভুক্ত কৰা হৈছে । নিৰপেক্ষ সংখ্যাত ক’বলৈ গ’লে এই বছৰ কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে মুঠ কেন্দ্ৰীয় বাজেট ৪৫ লাখ কোটি টকাৰ ভিতৰত ৩৫ লাখ কোটিতকৈও অধিক টকা ৰাজহ ব্যয়ৰ বাবে খৰচ কৰিব ।

• ৰাজহ ব্যয়ৰ ফলত সম্পত্তি সৃষ্টি নহয়

ৰাজহ ব্যয় কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ উপাদান হোৱাৰ বিপৰীতে চলিত বৰ্ষৰ বাবে ই বাজেটৰ প্ৰায় ৭৮ শতাংশ হ’বলৈ গৈ আছে । কিন্তু কেন্দ্ৰীয় বাজেটৰ শতাংশ হিচাপে উচ্চ ৰাজহ বাজেটে সমালোচনাৰ সন্মুখীন হয় কাৰণ ৰাজহ ব্যয় হৈছে চৰকাৰৰ সেই ব্যয় আৰু খৰচ যাৰ ফলত কোনো সম্পত্তিৰ সৃষ্টি নহয় ।

উচ্চ ৰাজহ ব্যয়ৰ পৰা এইটোও অনুমান কৰিব পাৰি যে এখন চৰকাৰে নিজৰ কাম-কাজ যেনে দৰমহা, মজুৰি আৰু পেঞ্চন, প্ৰতিষ্ঠা খৰচৰ পৰিশোধৰ লগতে সমাজৰ দৰিদ্ৰ শ্ৰেণীক সকাহ দিয়া যেনে খাদ্য, ইন্ধনৰ বাবে ৰাজসাহায্য বা আৰ্থিক সাহায্য প্ৰদানৰ ক্ষেত্ৰতো অধিক ধন ব্যয় কৰিছে ।

ৰাজহ ব্যয়ৰ ভিতৰত চৰকাৰে লোৱা ঋণৰ সুত পৰিশোধ আৰু পৰিশোধো অন্তৰ্ভুক্ত । এই সকলো ব্যয়ৰ ফলত পথ, ৰেলৱে, বিমানবন্দৰ, সাগৰীয় বন্দৰ, বিদ্যালয়, মহাবিদ্যালয়, চিকিৎসালয় আদি কোনো সম্পত্তিৰ সৃষ্টি নহয় ।

উদাহৰণস্বৰূপে বাজেটৰ হিচাপ অনুসৰি ৩১ মাৰ্চত সমাপ্ত হোৱা চলিত বিত্তীয় বৰ্ষৰ বাবে চৰকাৰৰ নিজা প্ৰতিষ্ঠা ব্যয় ৭.৪৪ লাখ কোটি টকাৰ ওপৰত বুলি অনুমান কৰা হৈছে ।

কিন্তু কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ ৰাজহ ব্যয়ৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ উপাদানটো হ’ল সুত প্ৰদান । বাজেটৰ তথ্য অনুসৰি চলিত বিত্তীয় বৰ্ষৰ বাবে কেৱল চৰকাৰৰ সুত পৰিশোধৰ প্ৰয়োজনীয়তা প্ৰায় ১০.৮ লাখ কোটি টকা বুলি অনুমান কৰা হৈছে, যিটো চলিত বিত্তীয় বৰ্ষৰ মুঠ ৪৫ লাখ কোটি টকাৰো অধিক বাজেটৰ প্ৰায় এক চতুৰ্থাংশ ।

লগতে পঢ়ক:বিজেপিৰ বিৰুদ্ধে সমগ্ৰ দেশত 400 লোকসভা আসনত যুঁজিব ইণ্ডি মিত্ৰজোঁটে !