কৰ’ণা ভাইৰাছৰ সংহাৰ চলি থকাৰ মাজতে বিজ্ঞানক নাকচ কৰাৰ দৰে গোলকীয় মহামাৰী এতিয়াও মানুহৰ মাজত আছে । ট্ৰাম্পে কৰ’ণা ভাইৰাছক গোলকীয় মহামাৰী বুলি অস্বীকাৰ কৰাৰ লগতে এয়া সাধাৰণ জ্বৰ-চৰ্দি বুলি আখ্যা দিয়া কাৰ্যক ব্ৰাজিলৰ ৰাষ্ট্ৰপতি জাইল বলছনাৰোই চেৰ পেলায় । তেওঁৰ মতে নলাত ডুব মাৰিলেও ব্ৰাজিলিয়ানসকলৰ একো নহয় । কাৰণ তেএঁলোকে দেহত ইতিমধ্যে প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা গঢ়ি তুলিছে । আনহাতে নিৰ্বনীকৰণৰ তথ্যক মিছা আখ্যা দি তেওঁ দেশখনৰ মহাকাশ সংস্থাৰ মুৰব্বীজনকো পদচ্যুত কৰিছে ।
ইংলেণ্ডত প্ৰধানমন্ত্ৰী বৰিছ জনছনে নিজে কৰ’ণাভাইৰাছত আক্ৰান্ত হোৱাৰ পূৰ্বে কৰ’ণাভাইৰাছ সম্পৰ্কীয় পাঁচখন গুৰুত্বপূৰ্ণ বৈঠকত অনুপস্থিত আছিল । জলবায়ু পৰিৱৰ্তনত তেওঁৰ সন্দেহবাদৰ দৰে কৰ’ণাভাইৰাছ সম্পৰ্কে গ্ৰহণ কৰা মনোবৃত্তিও অস্বাভাৱিক নহয় । ২০১৯ চনৰ তেওঁৰ নিৰ্বাচনী প্ৰচাৰত আটাইতকৈ অৱদান যোগোৱা দলটোক জলবায়ু বিজ্ঞান নাকচকাৰী দল হিচাপেও আখ্যা দিব পাৰি । কম্বোডিয়ান নেতা হুন ছেনে ৰাইজক মাস্ক পিন্ধাত বাধা দিয়াৰ লগতে শক্তিশালী নৈতিক চৰিত্ৰৰ বাবে তেওঁ কোনো ভাইৰাছৰ দ্বাৰা সংক্ৰমিত নহয় বুলি ভবা মেক্সিকোৰ ৰাষ্ট্ৰপতি এন্ড্ৰেছ অব্ৰেডৰলৈকে সকলো এইটো ক্লাৱতে অন্তৰ্ভুক্ত ।
তেওঁৰ নতুন গ্ৰন্থখনত লিভিঅ’ই আমাক মনত পেলাই দিছে যে গেলিলিঅ’ৰ দিনৰে পৰা আমি এনেধৰণৰ ঘটনাৰ সন্মুখীন হৈ আহিছোঁ । "বিজ্ঞানৰ প্ৰতি শত্ৰুতা আৰু অস্বীকাৰ কৰাৰ যি মানসিকতা আজি আমি দেখা পাইছোঁ, একেই মানসিকতাৰ বিৰুদ্ধে গেলিলিঅ’ই তেতিয়া যুঁজিবলগীয়া হৈছিল । বিজ্ঞানক ধৰ্মীয় গ্ৰন্থৰ ব্যাখ্যাৰ পৰা পৃথক কৰাৰ বাবে তেওঁৰ প্ৰচেষ্টা, ব্যাৱহাৰিক ফলাফলৰ ওপৰত আইন আৰু প্ৰকৃতিৰ অধ্যয়নৰ দ্বাৰা গেলিলিঅ’ই আমাৰ নিজৰ লগতে পৃথিৱীখনৰ দায়িত্ব নিজেই ল’বলৈ কৈ গৈছে । "
ভাৰতো এই নাকচবাদৰ গোলকীয় মহামাৰীৰ পৰা হাত সাৰি থাকিব পৰা নাই । শব্দটো পোন প্ৰথমে ব্যৱহাৰ কৰিছিল বিজ্ঞান লেখক মাৰ্ক হুফনাগালে । জলবায়ু পৰিৱৰ্তন, বিৱৰ্তন, এইচ আই ভিলৈকে সকলোতে নাকচ কৰোঁতাসকলে পাঁচটা কৌশল ব্যৱহাৰ কৰে । সেই কৌশলকেইটা হ’ল- ষড়যন্ত্ৰ, নিৰ্দিষ্টভাৱে একোটা বিষয় নিৰ্বাচন কৰা, ভুৱা বিশেষজ্ঞ, অসম্ভৱ আকাংক্ষা আৰু যুক্তিহীনতা । ডাৰউইনৰ বিৱৰ্তনবাদক এগৰাকী প্ৰাক্তন জ্যেষ্ঠ মন্ত্ৰীয়ে মানিবলৈ অস্বীকাৰ কৰিছিল । টেলিভিশ্বনত জনপ্ৰিয় এগৰাকী আধ্যাত্মিক গুৰুৱে কৈছিল যে এইচ আই ভি যোগৰ দ্বাৰা নিৰাময় কৰিব পাৰি । একেদৰে অসমৰ এগৰাকী বিজেপি বিধায়িকাই গোমূত্ৰৰ দ্বাৰা কৰ’ণা ভাইৰাছ প্ৰতিৰোধ কৰিব পাৰি বুলি মন্তব্য কৰিছিল ।
টাটা ইনষ্টিটিউট অৱ্ ফাণ্ডামেণ্টেল ৰিচাৰ্ছৰ অধ্যাপক অৰ্ণৱ ভট্টাচাৰ্যৰ মতে ভুল তথ্য প্ৰচাৰৰ মহামাৰী অতিকৈ বিপজ্জনক । ক্ষতি কৰিব নোৱৰা অথচ মিছা তথ্যৰ পৰা টিভি চেনেল, হোৱাটছ এপ, টুইটাৰ আদিত ভাইৰাছতকৈ দ্ৰুত গতিত বিয়পা জীৱন নাশ কৰিব পৰা ধৰণৰ ভুৱা তথ্য অতিকৈ ভয়ংকৰ । ভট্টাচাৰ্যৰ ভাষাত—"ডনাল্ড ট্ৰাম্পৰ দৰে অবিবেচক মন্তব্য দি আঁতৰি যাব পৰাটো দুৰ্ভাগ্যজনক । এয়া আমেৰিকাই হওক বা ভাৰতেই হওক বিজ্ঞানক অস্বীকাৰ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত গঢ়ি উঠা এক সংস্কৃতি । ইয়াৰ বিপৰীতে সংবিধানত বিজ্ঞানমনস্কতাৰ উল্লেখেৰে আমাৰ দেশখনে গৌৰৱবোধ কৰে । কিন্তু জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ পৰা জি এম শস্য, হোমিঅ’পেথীত বিশ্বাসৰ পৰা অলৌকিক চিকিৎসালৈকে বিজ্ঞানক নস্যাৎ কৰাৰ মানসিকতা নিজেই এক মহামাৰী”৷